« “Abuztuaren 15-eko bazkalondoa” | “Caritate”: irudimena nagusi »
Ilargiaren eskolan / Joan Mari Lekuona / Erein, 1979
Ilargiaren eskolan Josu Landa / Susa, 1980
“Gaur eskutan dugun poema liburu berri honetan, Joan Marik sinbolismoa harrotu eta moziotu egiten du surrealismo ekilibratu baten indarretan”. Honela mintzo da Luis Mari Mujika liburuaren hitzaurrean. Ez dut uste nik hau honela denik. Arrazoia arras sinplea da, Liburu honen funtsean, esperimentatzea dago, hizkuntza poetikoaren jolasa, eta ez estetika konkretu baten aztarna, are eta gutxiago molde surrealistena. Estetika era ezberdinez baliatzen da Joan Mari. Liburuaren lehen zatian, “oihu ilunak espiralean” alegia, perspektibismo huts bat erabiltzen du gaia tratatzearren. Elementu bakoitza (bizilekua, eskua, ile-adatsa, haragizko estatua, aurpegia) estetika perspektiba ezberdinaz trataturik dago. Ondorioa oso bitxia da. Errealismoa, folklorismoa, surrealismoa, e.a. jasotzen dituen estetika paradigma batez agertzen zaizkigu liburuaren lehen zatiaren poemak. Benetan egokia gertatzen da poema sorta, esperimentu hutsak ekar ditzakeen ondorioak kontutan harturik.
Bigarren zatia gure herriko oinarrian dagoen umorearen bilatze bat da. Badirudi galduta zegoen zerbait errekuperatu nahi duela Lekuonak. Liburu Horia —Kixotea—, Gorria —Arestiren poema guztiak—, Urdina —Euskal idazleak, gaur—, Berdea —Xalbadorren Odolaren Mintzoa—, eta Zuria —Euskararen liburu zuria— dira bigarren zatiaren gai. Interesgarri gertatzen da lehen aipatutako bilatze horren aldetik ere bigarren zati hau.
Konklusio gisa, irakurri beharrezkoak gertatzen dira “Ilargiaren eskolan” liburuan agertzen diren bi poema.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo