kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Kresala / Txomin Agirre / Itxaropena, 1954

Kresala / Euzko Gogoa, 1955-05

Irugarrenez datorkigu Agirreren “Kresala”: oraingo ontan lengo argitaldietan baiño askoz ere dotore ta apaiñago. Etxeberriaren marrazkiz iantzita. Itxas ertzean iaio ta bizi izan geranok, bizkaitarrok batez ere, asma ta ikus dezakegu, zeiñen zintzo ta biziki itxas-gizon-emakumeak irudikatu ditun bere eleberri ederrean Agirre iaunak. Ni neuk, orrialde guzietan arkitzen ditut aurtzaroan errian ikusi nitun oitura ta giza-emakumeen irudi bizi-biziak.

Tramana ta Brix’en antzeko atsoak ez dira Bizkaiko itsas-errietan palta, ezta Kitolis bezelako gizonak ere.

Etzaigu idazle andi au giza-biotzaren ximur ta korapilloak askatzen ari bere eleberritan, oraingo nobelarien gisa: geroagokoa dugu oitura ori. Agirre’ren garaian eleberriak barne-maratilla gutxikoak izaten ziran; oitura-eleberriak geienbat, eta idazleek oiturak zeatz-meatz azaltzen atsegiñik andiena artu oi zuten, eta irakurleek ere orrialde aiek irakurtzen. Iñortxok ere ez ditu, euskeraz beintzat, ain ederki oitura auek azaldu. Eta nolako euskera aberats eta ioria Agirrek bere liburuetan darabillena. Arraiña uretan baiño erosoago dabilkigu idazle au euskeraren ur mamitsuetan.

“Kresala”ren ondoren “Garoa” eman zigun, baserrigiroz mamitutako eleberria. Gipuzkeraz ere trebe agertu zitzaigun; bear bada liburu onek lenengoak baiño garaipen beteagoa iritxi zun euskaldunen artean, gipuzkeraz idatzita zegolako noski. Egia aitortu ordea, Kresalaren idazkera atsegiñago zait neri beintzat. Erantziagoa da Garoakoa baiño; ez du aren oparotasunik, aren jariorik, baiña doi, zeatz eta zintzoagoa da. Izan ere itsas-giroa ertsiago ta tinkoagoa da, baserriko giro patxaratsu ta zabalaren aldean.

Aita Onaindiak itzaurre iori bat iarri dio liburu berri oni, baita itsas iztegi bikain bat ere erantsi dio. Ao betez esan, “Kulixka Sorta” lan eder onekin benetan aberastu zaigu.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak