kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Pio Baroja / Askoren Artean / Etor, 1972

Pio Baroja, elkar lanean, ETORen Armendaritz / Anaitasuna, 1973-01-15

ETOR editorialak ohi duen presentazio atseginaz, jaso berria dugu Barojaren omenez ateratako alea, sorta honetako hogeigarrena egiten duena. Bertan, Caro Baroja, X. Lete, Harzabal, aita Gotzon Goenaga, J. San Martin eta A. Lertxundiren lan batzuk —oso ezberdinak— bilduta daude, Barojaren lana, ingurua, literatur balioak eta giza nortasuna agertzeko moldatuak.

Kritika sakonago bat merezi duen liburu bat den arren, diogun, laburki bederen, gure eritzia hain apala eta desinteresatua ez den arren, Caro Barojaren txostena, —S. Basaurik oso ederki euskaratua— ongi biribildurik dagoela, apologi kutsua ahaidetasunagatik barkakizun zaion arren; Harzabalen poesia —bere estetizismo nabariaz— oso interesgarri iruditu zaikula; Gotzon Goenagaren kritika, koruaren sartzeak dukeen garrantzia gorabehera, folklorismo usain gehiegizkoa dela; San Martinen famili azterketa zinez ongi egina, eta A. Lertxundiren saioa, bere laburtasunean, poliki moldatua dela.

Xabier Leteren lana, denetarik luzeena eta mamitsuena, oro har, lan serio eta zentzuzkoa iruditu zaiku, honelako lan gehiago maizago ez egitea sentitzen badugu ere, horretarako ere dohainik asko du eta.

Agian Leteri bere Barojazaletasun gehiegitxoa bota lekioke aurpegira, berak liburuan bertan esandakoa, paradoxaz, berberari bihurtuz, hots, Baroja juzkatzeko duen biguntasuna beste inorekin ez darabilala. Akort, zeharo akort gaude Leterekin, sasoi batetako planteamendu eta pentsamoldeak geroagoko eta gaurko euskaltzaletasun beharrezko eta onuragarri baten iturri premiazkoak zirelakoan; baina orduan, ez gaur. Horregatik, ordurako guztiz justifikatuak baziren ere, ez dugu uste, gaurko, inondik ere justifikagarri direnik.

Barka biezat Letek, baina berak pentsamolde politiko eta gertakizun sozial eta historikoen azterketa zehatz, iustu eta osoa une guztietan zein den ezagutzeko giltza bada, zorionak berari; baina gure zoritxarrerako, beste askok ez dugu holako kharismarik, destino bat unibertsalean delakoa maize aipatzen zutenei berek —eta ez bestek— ba zutela sarritan entzun arren. Zer eginen diogu! Honetan ez gatoz bat. Beharbada, Xabierrek, zientzia fizkziozko ipuin batzuen egileak juzkatu baino lehen, kontuan hartu beharko zukeen, lehenagoko jokabide arrazista batzuen indarberritzea zein gauza nabaria den gure artean. On luke, honetaz, “Lotazillaren 16ko AGURen” lehen orrialdean azaltzen den editorial bikaina irakurtzea. Eta Barojaren arlora itzuliz, diogun, azkenez, presa gehiegia erakusten dela, alde batzuetatik, haren euskal errekuperazioa egiteko.

Txekoek, beren hizkuntza salbaturik ikusi ondoren, ez lehenago, egin zuten Kafkaren errekuperazioa. Agian, Barojari, Unamunori bezala, geure baiezkoa eman beharko diegu noizbait; baina nik neuk ez diet neurea emanen, bizi dadin eten gabe ahalegintzen naizen Euskal Herria —haien ahaleginez, honez gero, berdin hilik zegokeena— sendoagorik ikusi arte.

Eskatzeko: ETOR, Ediciones El Mensajero del Corazón de Jesus, apartado 73. Bilbo.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak