« Jesus, Marie eta Joxe | Ixtorio-mixterio »
Lezo Urreiztieta (1907-1981) / Martin Ugalde / Elkar, 1990
Lezo Urreiztieta Josu Landa / Argia, 1990-02-11
Urreiztieta Rekalde bizkaitarra, herri honen historia hurbilaren alde ezkutu ugari horietakoa dugu. Itsasuntzietan hazia, gazte-gaztetandik kontrabandoan aritua, bera izan zen 36ko gerrako Eusko Gudalostearen arma gehienak lortu zituenak, eta baita blokeo frankista izugarria hautsiz janariz betetako itsasuntzia Bilboko portura eraman zuena. Akzioko gizona zen, izugarri abila itsasoan, XX. mendeko pirata. Idealista izanagatik, Euskal Herriko borroketara erabili zuen bere iaiotasuna, ondasun guztiak galtzeraino. Erradikala eta izaera sutsukoa, eskertxarreko egoeran bizi zituen azken urteak Baionan 1981an hil zen arte.
Martin Ugaldek Lezo hil baino urte batzu lehenago zenbait elkar hizketa luze grabatu zituen harekin. Elkar hizketa horiek baliatuz eta Eusko Jaurlaritzak emandako diru-laguntza bati esker pertsonaia nagusi horren biografia osatu du. Honelako lanek funtzio bikoitza betetzen dute: alde batetik, gure historiarako inportantea den jendearen testigantza hil aurretik jasotzea; bestetik, luzeago begiratuta, gerora historia berregingo dutenentzako ahalik eta datu gehienak biltzea. Horixe bait da arazo larriena, hil baino lehenago jende horrekin egin beharreko kazetal lan isil baina astuna. Martinek betidanik izan du jenero horretarako joera, eta argitaratuta dituen liburuez gain hamaika zinta ditu transkripzio eta erredakzio zai. Zinez merezi luke lan horretan segi dezan behar diren laguntza guztiak luzatzea.
Liburua ez da elkar hizketa hutsa, grabazioak landuz osatutako biografia baino. Pena da liburua gerra garaiko urteetaraino besterik ez iristea. Azken 30 urteetako ibileretaz apenas ezer kontatzen zaigun. Liburuan bertan iragartzen zaigu azken aldi horretan ere lan eta aktibismo ugarietan murgilduta ibili zela Lezo. Datu haundirik ez zaigu ematen baina. Beharbada, Lezo Urreiztietak berak ez zuelako nahi izan.
Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Pleibak
Miren Amuriza
Mikel Asurmendi
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui