« Jesus, Marie eta Joxe | Ixtorio-mixterio »
Lezo Urreiztieta (1907-1981) / Martin Ugalde / Elkar, 1990
Lezo Urreiztieta Josu Landa / Argia, 1990-02-11
Urreiztieta Rekalde bizkaitarra, herri honen historia hurbilaren alde ezkutu ugari horietakoa dugu. Itsasuntzietan hazia, gazte-gaztetandik kontrabandoan aritua, bera izan zen 36ko gerrako Eusko Gudalostearen arma gehienak lortu zituenak, eta baita blokeo frankista izugarria hautsiz janariz betetako itsasuntzia Bilboko portura eraman zuena. Akzioko gizona zen, izugarri abila itsasoan, XX. mendeko pirata. Idealista izanagatik, Euskal Herriko borroketara erabili zuen bere iaiotasuna, ondasun guztiak galtzeraino. Erradikala eta izaera sutsukoa, eskertxarreko egoeran bizi zituen azken urteak Baionan 1981an hil zen arte.
Martin Ugaldek Lezo hil baino urte batzu lehenago zenbait elkar hizketa luze grabatu zituen harekin. Elkar hizketa horiek baliatuz eta Eusko Jaurlaritzak emandako diru-laguntza bati esker pertsonaia nagusi horren biografia osatu du. Honelako lanek funtzio bikoitza betetzen dute: alde batetik, gure historiarako inportantea den jendearen testigantza hil aurretik jasotzea; bestetik, luzeago begiratuta, gerora historia berregingo dutenentzako ahalik eta datu gehienak biltzea. Horixe bait da arazo larriena, hil baino lehenago jende horrekin egin beharreko kazetal lan isil baina astuna. Martinek betidanik izan du jenero horretarako joera, eta argitaratuta dituen liburuez gain hamaika zinta ditu transkripzio eta erredakzio zai. Zinez merezi luke lan horretan segi dezan behar diren laguntza guztiak luzatzea.
Liburua ez da elkar hizketa hutsa, grabazioak landuz osatutako biografia baino. Pena da liburua gerra garaiko urteetaraino besterik ez iristea. Azken 30 urteetako ibileretaz apenas ezer kontatzen zaigun. Liburuan bertan iragartzen zaigu azken aldi horretan ere lan eta aktibismo ugarietan murgilduta ibili zela Lezo. Datu haundirik ez zaigu ematen baina. Beharbada, Lezo Urreiztietak berak ez zuelako nahi izan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez