kritiken hemeroteka

8.535 kritika

« | »

Hitzak eta giltzak / Iñigo Aranbarri / Alberdania, 2001

Hitzen bila Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-10-20

Ez dago nire ohitura sendo eta egunerokoen artean euskal hitzei buruzko liburuak irakurtzea. Aitor dezadan noiz edo noiz eta hala beharrez hiztegiak irakurri egiten ditudala, egunero hainbat hitz irensten ditut, nobelagile greziar baten detektibe ezagun batengandik ikasi bezala: egunero hitz zehatz batzuk hartu eta zilipurdika ipini haiek. Badakit Iñigok eta beste askok idatzi dituzten tankera horretako liburuek meritua dutela, hitzen atzetik ibili baitira halakook, nola ehiztaria galeperren atzetik, galsoroetan barrena. Baina halako liburuak irakurri ondoren, halako idazleek hitzen bilatzaile ez garenoi —urre-bilatzaile ere ez gara eta ez da ezer gertatzen—, errieta egiten digutela iruditzen zait, gu ez garelako ohartu haiek ohartu direnez. Eta tontotzat hartzen gaituztela ere bai, haiek guk ez dakiguna dakitelako, ezkutukoa argitu balute bezala. Ez da Iñigo Aranbarriren kasua, bera gizon umila baita, azkoitiarraz gainera. Hitzek, euskal hitzek liluratu egin dute, sorgindu, nola lamiek marinelak, hitzek ipuinak esaten baitizkiote entzun nahi dutenari, baina erotu ere bai, noski.

Lilurapean idatzitako guztiak literatura bihurtzeko arriskua du, eta nago Iñigo Aranbarrik, lehentxeago Anjel Lertxundik edo Koldo Izagirrek, literatura egiten duela, eta literatura ona, esango nuke. Testuak ondo, oso ondo, idatzita daude, eta alde horretatik ez dute ez irakurtzeko aitzakiarik. Tonua ez da beti bat, batzuetan idatzitakoak ipuinaren antza hartzen du, eta bestetik saioa benazko, pisu eta lodiarena. Abiapuntua, gehienetan, idazlearen beraren esperientziako anekdota bat da, subjektiboa eta arbitrarioa beraz, baina halaxe izaten da gehienetan idazlearen abiapuntua, zerbait esan nahi duenean. Saio antzeko testuak, esan dut, astunagoak dira, helburu didaktikoa baitute, ezer baino lehenago. Baina besteetan, ipuinaren antzekoetan, harribitxiak daude benetan.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak