kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Akaso / Juan Garzia Garmendia / Erein, 1987

Akaso Xabier Mendiguren / Argia, 1988-02-14

Joan den Abenduko Durangoko azokan ateratako liburuekin bueltaka gabiltza oraindik ere; hauxe dugu han agertuetako bat eta orduan irakurria izaki gaur egun oroitzapen garbi garbia ez baldin badugu ere, orduko inpresioen berri ematen saiatuko gatzaizkizue.

Ipuin liburua dugu hau, eta ona gainera. Oso ona ere esango genuke, egile honen lehenbizikoa dela kontuan hartuz gero kazetaritzan-eta aurretik jarduna izan arren. Baina liburuko lau ipuinek nork bere izaera eta nortasuna dutenez, eritzi orohartzaileak bota baino hobe izango dugu banan bana komentatu.

Luzeena, ia liburuaren erdia hartzen duena iruditu zaigu guri politena, nabarmenena. Pernixio du izenburu eta iazko “Ignacio Aldecoa” saria eskuratu zuen. Gogoratzen zait ipuin luzea edo nobela laburra edo zer ote zen ibili zirela esaten nonbait eta noizbait. Generoen saltsan ez nuke sartu nahi baina luze-laburrez neurri juxtua ematen duela esango nuke. Erritmoaren baitan baitago kontua, eta horretan bete-betean asmatu du; tangoarekiko lilura ez da alferrikakoa eta.

Hilarion Basabe soldaduskarako inutila eman zutenekoa da lehenbiziko ipuina. Egilearen militantzia politikoa ezagututa, bati burura lekioke antimilitarismo eta pazifismo guzti horiek ez ote diren azken ordukoak, eta beraz interesatuak. Baina burutazio marjinal hori bazter batera utzita ondo burututako narrazioa dugu: ona da kontaerako bi denboren artean egiten den banaketa, saltoak, eta ona eta interesgarria euskara batua eta eskualdekoa txandakatzeko modua. Ezaugarri hau Pernixio ipuinean ere nabarmena da, eta esango nuke beste komunikabide batzuetan arazo arantzatsua bada ere literaturaren baitan razionaltasunaz ari dela konpontzen.

Azpimarratzea merezi duen beste ezaugarri bat umorea litzateke, eta horrekin batera ustekabeko bukaerak burutzeko joera. Aurreko bi ipuinetan bezala nabaria da tasun hori Bele jolasak izenekoan. Praile kolejioko ume garaiak agertzen dira honetan, eta “Literatur Gazetan” agertu zenean esan nuen bezala, pretentsio haundiak dituen arren —edo beharbada horrexegatik— ez zait iruditzen guztiz ondo gauzatu dituenik.

Petiri-Landako kusoa izenekoan oso bestelako erregistro batean dihardu, kutsu herrikoiko fantasia alortzat harturik, ipuin txit polita borobiltzeko.

Liburuaren amaieran egileak ezarritako epilogoa dator, prentsarako egindako zutabe batetik hartua, eta hasieran Anjel Lertxundiren hitzaurrea: hau ere ona, ipuinei buruzko pista anitz eta interesgarriak ematen dituena; Anduk ikutzen ez dituen puntu batzuk jorratu nahi izan ditut hemen, trakeski bada ere.

Juan Garziak narraziogintzan segituko duelako esperantzan geratzen gara beraz, balio duela erakutsi baitigu.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak