susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« “Lauaxeta”z barriren barri | Arrosa zimeldua »

Petritegin aurkitutako zinta / Pablo Sastre / Elkar, 1984

Petritegin aurkitutako zinta Iñaki Kamino / Argia, 1984-07-08

Liburuen azokan euskal libururik gehien saldu zuenetako bat dugu Pablo Sastre, eta hau aurten kaleratzen duen bigarren nobela. Nobela motza berau, eta orain arte Pablok erakutsi dituen gai eta moldeei jarraitzen zaiena. Ez bait da berria Pabloren nobelagintzan honako honetan dakarren gaia (muga kontuak, Ifarraldera ihes egin heharra, ETAko baten arazoak eta beste). Teknikaren aldetik ere era tradizionalez egina da, narratzailea (kasu honetan nobelan sartua), narrazioa entzuten duen laguna eta denboraren aldetik linealtasuna, soilki eta teknika bihurririk gabe. Integrazio arazoa da nagusi, kanpotar batek Euskal Herrira etorri beharra lanera, eta bertan egokitu eta erroak bota behar. Ondoren integrazioa gero eta maila gorengoetara helduko da azkenean ETAn sartu eta Ifarraldera ihes egin arte. Baina guzti honetaz gain bada besterik. Ifarraldeko abenturak zati bat besterik ez bait dira, hura utzi eta berriz ere lanik gabe aurrera egin beharra, pertsona eskuarra orain ere. Bertsolari-nobelen estiloz landu duela diosku Pablok. Eta egia da, elkarrizketa antzean egina da, herri-giro batean kokatua, edadeko pertsona bi hizketan ari dira, protagonista bata, entzulea bestea, beren gaztetako kontuak dituzte mintzagai, gaur gure herriko tabernan bi agurek egiten duten bezalaxe. Hala ere nobela honetan oso interesgarria iruditu zaiguna prozesua izan da aldaketarako mamitu den bidea. Izan ere, protagonista Castillako haur desgraziatua baita, bakardadean hazia, amarengandik urruti eta berea ez den aberrian, lan gordinak egitera behartua. Ondoren heldutako gaztea izanen da, ideologia oso berezi batez jabetua, euskara ere jarioz mintzatzera heldua, eta erabat errotua. “Cacereño” nobela famatuan gertatu prozesua ere emana da hemen, baina beste era batera konturatu gabe, adin aldaketari lotuko zaio gogo aldaketa. Pablok pixkanaka girotu egingo ditu denboran aldaketa hori zuzpertuko duten gertaera isolatuak, baina ez da oso argi ikusten unea zein den, prozesu bat dago eta prozesu hori gorpuzten duten hariak mugitzen ditu egileak. Alde honetatik nobelak interesa du. Lehen aipatu bertsolari-nobelen kutsu hori zalantzazkoagoa iruditu zaigu, badira genero horren kutsu handia duten arrastoak, baina zail da bertsolarien estiloa izatera heltzea, estilo narratiboa eta hizkuntza bera agertzen dira nobelan bai, baina azaletik, gaur egun idazten dugun gazte gehienok dugun gabeziaren salatari garbi baitira nobelan zehar egileak txertaturiko bertsolari-nobelaren kutsuak.