kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Ur uherrak / Aingeru Epaltza / Pamiela, 1993

Uharrean gaindi Xabier Mendiguren Elizegi / Euskaldunon Egunkaria, 1993-07-11

Honezkero galdua dut liburu-kritikak egiteko ohitura. Baina lagunei beti komentatzen diet libururen bat asko-asko gustatzen baldin bazait. Beraz, honakoa horixe duzue, gomendiozko gutuna: irakur ezazue “Ur uherrak”, zoragarria da, libertigarria, ez zaizue damutuko.

Apologiak egiten hastekotan arrazoiak ere eman beharko ditugu. Ez baita aski ni Aingeruren lagun eta haren liburuen miresle izatea. Irrikaz nengoen liburu hau noiz aterako eta, zinez, ez dit hutsik egin: 312 orri dituen arren, ekaineko azken bi arratsalde luzeetan irakurri nuen, eskuetan hartu eta ezin utzi, orrialdeak irentsi beharrean, noiz barrez noiz dardarez.

Zer du ba liburuak? Zer kontatzen du? Mila istorio eta gorabehera ditu, baina nagusiak biltzearren esan dezagun bertsolari zahar, nekatu, behea jotako bat dugula, Jazinto, eta aita Vietnamgo beteranoa duen neska mulata zoritxarrekoa, Billie. Hauek biak eta beste denak, inoiz aipatu ez baina Nafarroako mendialdean koka genezakeen Herria deritzan tokian. Bi galtzaile ditugu, irabazle eta aparretan dabiltzanean ere itsasora eramango dituen ugaldea, erreka, aurkitu ezinik.

Porrot pertsonal horrekin nahasian porrot kolektibo baten kontaketa ere bada eleberri hau. Euskaraz inoiz idatzi den satira politiko zorrotzena, barregarriena eta, aldi berean —karikaturak esajeratuak izanagatik hain errealak baitira—, mingarria. Liburu iluna zela esan zuen idazleak eta nik historia triste bat espero nuen. Horren ordez Sharpe euskaldun bat topatu dut, aspaldiko partez barrez lehertzeko zorian jarri nauena. Baina, azken finean, arrazoi zuen Epaltzak: liburu ezkorra da, egiatia delako.

Herri hau gainbehera doala ikusi eta hala adierazten dugunean, desdramatizatu egin behar dela esan izan digute. Begiak itxi, bertan-goxo itxaron akabera. Aingeru Epaltzak ez du desdramatizatu, ordea, desmadratu egin du gure egoera pattala, gure izaera txepela; itsasora jo nahi eta putzutik atera ezin den ur-geldia.

Gauza asko geratu zaizkit kontatzeko. Lau parte dituela: 1-3 dramazkoak simetria perfektoz, 2-4 farsazko eta koralak. Pertsonaia bakoitzaren hizkera bereziarekin egindako jokoak. Baina ezin kontatuko dizuet nik dena, seguru zuk zeuk deskubritu nahiago duzula.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak