susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Koaderno handia | “Sisifo maite minez” »

Orbanak / Juan Ramon Madariaga / Olerti Etxea, 2001

Poesiaren zentzua Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2001-06-02

Asko dakigu orbanei buruz behin baino gehiagotan zauritu garenok, edo zauritu egin gaituztenok. Mina joan ondoren ere hortxe geratzen dira orbanok, erakusgarri, oroitgarri, minaren arrasto garbi eta azaleko. Nola katedrateko aurrealdeak ixten duen barneko irekidura, barneko lasaitasuna, halaxe orbanek ezkutatzen digute barneko sakontasuna, barneko jarioa. Orbanak orban, eta mina min: horra hor poesiaren zentzua. Edo Pepe Hierroren hitzetan: “Minari aurre egitea, horixe poesiaren xedea”. Edo Nietzcheren hitzetan: “Mina eta ni batera jaioak gara”.

Liburu honek Juan Ramon Madariagak idatzitako poemen hautaketa eskaintzen digu; antologia da alegia. Lau liburu ditu orain arte argitaratuak: Imintzioren Pergamuak, Galera Errepikatuak, Elaien Ausardia, Argia sortzen den Izartegia.

Eta aukeratutako poemei berri batzuk erantsi dizkio Juan Ramon Madariagak. Bata, Nepalen idatzitakoa, oso polita. Bilduma ere berria da, Zarauzko Olerti Etxeko Ipar Norabidea. Badakigu badirela beste norabideak, baina axola gutxi poetoi. Iparra baita garrantzitsuena.

Eta poesian ez da komeni testuaren beraren norabidea galtzea. Juan Ramon mendizalea, Everesteko igoera saiatu duena, maisua da orientabideetan, ez du sekula hutsik egiten. Niri gogora ekartzen dit beste poeta alpinista bat, Miguel d’Ors izugarria, finezia handikoa, arnas txikikoa, baina hitzak hegalak bailiran erabiltzen dituena.

Hitzak non jarri eta, batez ere, zein hitzak jarri, ondo daki berak —baita Madariagak ere, esango nuke— eta hitzok egiten dituen soinuak darama poesiaren bidean gora, poesiaren gailurrera.