kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Joan zaretenean / Jokin Muñoz / Alberdania, 1997

Itzulera Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-11-29

Gizon bat Donostiara iristen da, Madrilen hamabi urte pasa eta gero. Autobusez iristen da, joatea ere autobusez egin baitzuen, eta hiriko kaleetan zehar hasten da ibiltzen, euripean, langarrak bustitzen dizkiola gorputza ez ezik, pentsamentuak ere bai. Haurtzaroa eta nerabezaroa, biak hirian igaro zituen eta orain, hainbeste urte kanpoan pasa eta gero, ibilian ikusten duen edozein harrik, edozein etxek, edozein kalek ireki egiten du haren baitan oroimenaren kutxa eta, ariketa horrekin batera, sentimenduzko dantza ikaratian hasten zaizkio azaltzen iraganeko uneak.

Nobela barnerakoia idatzi du Jokin Muñozek, oroitzamenaren jokoak aginduta akaso. Recherche gisakoa, alegia, oso frantsesa taxukeraz nola doinuaz, erritmoaz nola enfasiaz. Prousten hartan madalena jaten hasteak oroimenaren makina pizten zuen bezala (eta Proust aipatu badut, jeneroan maisu eta aitzindari izan zelako da), Muñozenean bozeto batzuk dira, bakoitzak bere erara eta bere indarrez oroitzeko prozesuari ateak zabaltzen dizkiotena. Bozoetoa da, nire ustez, nobela honetako sinbolorik nagusiena. Bozeto bat ez baita zerbait amaitua, osatua, proiektua da zentzu metafisikoan: izateko jaio dena, baina oraindik ez dena. Osatugabeak baitira pertsonaiak: Alvaro, Madrilera ihesi joanda, pertsonaia motel, soraio, ahula, maite dituen pertsona bakarrak (Mikel eta Helena) atzean utzi baititu, horrek zer ekarriko zion, minaren zein leizetan sartuko zuen jakinik. Mikel bera, haurtzaroko eta nerabezaroko laguna, zerbait egin behar zelako edo, konpromezu politikoaren gurdira igo eta aurrera segi, kartzelan amaitu arte. Helena, maitasunetik herren dabilen emakumea. Alvaro maite duen arren, jasangaitz zaio haren pasibitatea. Bozetoa da, neurri handian ere, Alvaroren gogoetako Euskal Herria: izan nahi lukeen zerbait, baina zer izan daitekeen oso garbi ez jakin.

Hiru pertsonaia dituen nobela honetan errepasoa ematen zaio garai bateko gazte-bizimoduari. Hiria Donostia da; apenas ematen zaigun Madrileko erreferentziarik. Gazteak, Parte Zaharrekoak dira, espazio ezagun eta mugatuan jan, edan, lo egiten dutenak; hitz batez esanda, bizi. Batzuek xeringa eskuan amaitu zutela gogoratzen du Alvarok; beste batzuek, pistola eskuan. Hori izan zen haien Patua, aurreraegi joan ziren eta azkenik ametsetik erori. Alvarok ihes egin zion Patuari, baina, jakina, Patuak beti bi aldiz deitzen du norberaren atera.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak