« Bidez bide | Poesia 80ko hamarkadan »
Joan zaretenean / Jokin Muñoz / Alberdania, 1997
Itzulera Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-11-29
Gizon bat Donostiara iristen da, Madrilen hamabi urte pasa eta gero. Autobusez iristen da, joatea ere autobusez egin baitzuen, eta hiriko kaleetan zehar hasten da ibiltzen, euripean, langarrak bustitzen dizkiola gorputza ez ezik, pentsamentuak ere bai. Haurtzaroa eta nerabezaroa, biak hirian igaro zituen eta orain, hainbeste urte kanpoan pasa eta gero, ibilian ikusten duen edozein harrik, edozein etxek, edozein kalek ireki egiten du haren baitan oroimenaren kutxa eta, ariketa horrekin batera, sentimenduzko dantza ikaratian hasten zaizkio azaltzen iraganeko uneak.
Nobela barnerakoia idatzi du Jokin Muñozek, oroitzamenaren jokoak aginduta akaso. Recherche gisakoa, alegia, oso frantsesa taxukeraz nola doinuaz, erritmoaz nola enfasiaz. Prousten hartan madalena jaten hasteak oroimenaren makina pizten zuen bezala (eta Proust aipatu badut, jeneroan maisu eta aitzindari izan zelako da), Muñozenean bozeto batzuk dira, bakoitzak bere erara eta bere indarrez oroitzeko prozesuari ateak zabaltzen dizkiotena. Bozoetoa da, nire ustez, nobela honetako sinbolorik nagusiena. Bozeto bat ez baita zerbait amaitua, osatua, proiektua da zentzu metafisikoan: izateko jaio dena, baina oraindik ez dena. Osatugabeak baitira pertsonaiak: Alvaro, Madrilera ihesi joanda, pertsonaia motel, soraio, ahula, maite dituen pertsona bakarrak (Mikel eta Helena) atzean utzi baititu, horrek zer ekarriko zion, minaren zein leizetan sartuko zuen jakinik. Mikel bera, haurtzaroko eta nerabezaroko laguna, zerbait egin behar zelako edo, konpromezu politikoaren gurdira igo eta aurrera segi, kartzelan amaitu arte. Helena, maitasunetik herren dabilen emakumea. Alvaro maite duen arren, jasangaitz zaio haren pasibitatea. Bozetoa da, neurri handian ere, Alvaroren gogoetako Euskal Herria: izan nahi lukeen zerbait, baina zer izan daitekeen oso garbi ez jakin.
Hiru pertsonaia dituen nobela honetan errepasoa ematen zaio garai bateko gazte-bizimoduari. Hiria Donostia da; apenas ematen zaigun Madrileko erreferentziarik. Gazteak, Parte Zaharrekoak dira, espazio ezagun eta mugatuan jan, edan, lo egiten dutenak; hitz batez esanda, bizi. Batzuek xeringa eskuan amaitu zutela gogoratzen du Alvarok; beste batzuek, pistola eskuan. Hori izan zen haien Patua, aurreraegi joan ziren eta azkenik ametsetik erori. Alvarok ihes egin zion Patuari, baina, jakina, Patuak beti bi aldiz deitzen du norberaren atera.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi