kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Gauak eta hiriak / Ur Apalategi / Elkar, 1997

Hiru ziren hiru Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1997-06-07

Idazle izateko irakurle ere izan behar dela esan ohi dute literatur-kanonek. Eta ez irakurle nola-halako, erdipurdizkoa, aparta baizik, neurriz kanpokoa. Liburu hau irakurri ondoren, Ur Apalategi irakurle ona dela ez dut zalantzan jarriko. Testu osoan zehar, han-hemen dago literaturari buruzko gogoeta franko, idazteari buruzko pentsamendu ugari. Egileak berak dakartza orrietara euskal literatura modernoak bururarazten diona: erruralismoa, modernidadea, idazlearen beraren jokaera… Interesgarria iruditzen zait hori, liburuko narrazioa bera bainoago. Esan behar dut, hala ere, literatur aipamen eta iruzkin horiek liburua baldintzatzen dutela, liburuari doinu akademizista ematen diotela. Ez dira bestalde gogoeta pisu eta mamitsuak, nahikoa abespeluan ateratakoak baizik. Beraz, saiakera batean sartzekoak ez direnez, nobela batean bakoitzak bere tokia dute, pertsonaien ezaugarrien araberakoa batzuetan, haien ezagutza aberasten dutenak besteetan. Markatu egiten dituzte pertsonaiak, eta ez gutxi.

Hori ez litzateke arazoa izango, nobelaren hezurdura narratiboa sendoa balitz, berariz eta bere indarrez sostengatzeko ahalmena balu. Ur Apaletegirena ez da tesi-nobela, nahiz eta berak bere tesia edo iritzia duen literaturari buruz. Gaur egungo gizarte euskaldunean gertatzen dena kontatu nahi du. Den-dena ez, ezinezkoa baita, beste era bateko nobela beharko litzateke horretarako eta Gauak eta Hiriak, luzea izan arren, ez da nobela konplexua. Hiru pertsonaia nagusi azaltzen zaizkigu, Iparraldetik begiratuta nahikoa errepresentatiboak izan daitezkeenak: Hegoaldeko mutil bat, sortzez eta adimenez hiritarra; Iparraldeko beste mutil bat, sortzez baserritarra, dagoeneko hiritartu samartua; eta hirugarrena, emakume bat, bien kontrapuntua, nolabait esateko. Ez da maitasun istorio soila, lehen maitasun istorioa, zehazkiago esanda. Hiru pertsonaiek elkarren artean bizi dituzten harremanen kronika da gehiago. Egileak bakoitzaren ahuleziak eta sendoak kontatzen dizkigu. Pertsonaien barne-mundua ondo deskribatuta dago eta, horixe da, ene ustez, nobelak daukan baliorik handiena. Pertsonaiak munduan libre uzten dituenean edo eta mundu horren deskribapena egiten saiatzen denean, ahuleziak nabarmendu egiten dira dira, astun samarra gertatzen da nobela. Hala ere, idazle manerak ditu Ur Apalategik eta zati interesgarri asko ere bai estreinako bere nobela honetan

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak