« Bestiario ttipia | Klasikoa »
Gauaren muturrerainoko bidaia / Louis Ferdinand Celine / Igela, 1992
Indiferente uzten ez duen nobela Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-02-07
1950.eko abenduaren 21ean epaitu zuten Frantzian Louis Ferdinand Céline, Prousten ondoren mende honek eta Frantziak eman duen nobelagilerik onena. Naziekin kolaboratzea zen salaketa. Baina epaiketa judiziala gertatu baino hiru edo lau hilabete lehenago “Le Libertaire” egunkariak inkesta moduko bat egin zuen artisten, idazleen, argitaldarien artean. galdera sinplea zen oso: “¿Zer iruditzen zaizu Célineri egingo zaion epaiketa?”Bere aldeko asko izan zuen Célinek, kontrakoak ere bai. Eta batzuk erdiko bidean geratu ziren. Albert Camus izan zen horietakoa eta honako hitzekin defendatu zuen bere iritzia: “Nazka ematen dit justizia politikoak…, beraz pentstazen dut bakean utzi beharko luketela Céline, eta epaiketa hori bertan behera utzi. Baina antisemitismoak eta batez ere berrogeitagarren hamarkadakoak ok egiteko moduan jartzen nau”.
Oraindik ere Célineren kasua partikularra da. Urteak igaro dira hari buruzko biografia dezenteko bat argitaratu gabe. Batzuek ez diote barkatzen iraganean kolaboratzaile izana; besteei berdin zaie Célineren ideologia; “Voyage au bout de la nuit-Gauaren muturrerainoko bidea” nobela onesten dute, nobela ona delako. Beti dago hirugarren bidea. Ez da ezer ahaztu behar , baina bereiztu behar dira gizona eta idazlea. Célineren kasuan, dena dela, zaila da oso bereizketa hori. Nola uler daiteke “Voyage au bout de la nuit” idatzi zuenak era berean idaztea “Bagatelles pour un massacre”, panfleto antisemistarik gogorrena, Célineren hitzetan ” gorrotoz betetako panfletoa?. Komikoa edo paradojikoa izango zatekeen liburu hori, gaur egungo ikuspegitik begiratuta ere, II Gerratean hainbeste judutar sarraskitu izan ez balituzte, Célinek bere liburuan erabiltzen dituen argumentoak erabiliz. Céline kontresanez beterik agertzenz aigu. Mirande bezala, baina Mirande harekin alderatuz haur besoetakoa besterik ez da.
Zehaztapen horiek bazter bat utzita, esan dezadan “Gauaren muturrerainoko bidea” oso ondo itzuli duela Matías Mújikak; gaztelerazko zenbait itzulpen baino ederrago da, nire gustorako. Eta ez da liburu erraza itzultzeko. Badirudi mailukadaka dagoela idatzirik. Bere nihilismoan hizkuntza berria erabiltzen du Célinek honetan, konbentzio guztiak suntsituz, eta kaleko argot obszeno, ziniko eta lirikoa ekarriz liburura. Ez zaio edertasunik falta; ezta gordintasunik, krudelkeriarik ere.
Indiferente uzten ez duen libura dugu hau. XX mendeko literaturgintzan eredua jartzen duten horietakoa.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria