kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Hauta-lanerako poemategia / Gerardo Markuleta / Erein, 1999

Zer den infernu Aingeru Epaltza / Nabarra, 2001-04

Poesia idazlearen oinazearen adierazpide. Lehen behakoan ez dirudi arras originala Gerardo Markuletak bere Hauta-lanerako poemategian egiten digun proposamenak, minaren gainean eraiki baitu idazle oñatiarrak orain artean plazaratu duen hirugarren poesia liburua.

Berbamina, lehenik. Zer nola erran, idazle ororen zorabio: izan ere / zer kanta dezake / apo soinujole eder batek / labirintoz ekibokaturiko / basurde iheslari batez?

Herrimina, bigarrenik, inguru gorrotagarri batean bizi baita poeta. Agindu zenidan herria, baby, / ez dut inon ere aurkitzen. / Zuk bidalirik nabil, / erromes galduen legez. Edota: Oi, zeinen gogaiturik nagoen / lur koldar, zahar, basati honetaz.

Eta maitemina, azkenik: Gure amodioaren / garagardo upel / presiozkoa / azkenetan dun, / bits apar hutsetan.

Liburua ez da, ordea, egilearen pairamenen zerrenda hutsa. Italo Calvinoren haritik, bizi dugun infernuaren oinazerik ez sufritzeko errezeta batzuk ere badakartza. Funtsean, bila aritzea, eta jakitea nor eta zer, infernuaren erdian, ez den infernu; eta hura iraunaraztea, eta hari lekua ematea. Mina ere ziztatzaile izaten ahal baita, akuilu.

Xedea hura izanik, poetika propio baten bila abiatu zaigu Markuleta, bere ahotsaren bila. Eta horretarako ez du bertze poeten oihartzun —erantzun— izan bertze biderik. Kanpoko batzuk —Gil de Biedma, Garcilaso, Espriu—, bertze batzuk hemengo —Atxaga, Sarrionandia, Izagirre, Aresti—, eta hango ez hemengo —Juaristi (Jon)—. Oihartzun izatean ageri da noski berezkoen Markuleta. Bertzeek erabili edo iradokitako metaforak bere aldera ekarri eta itzulipurdikatzen ditu, bere ironiaren galbahe bihurritik iraganazita, jantziz eta edukiz berriturik aurkezteko irakurleari.

Oñatiarrak ederki baitaki originaltasunaren kontua zertan den. Zertan, orobat, infernurik infernuenean izan daitezkeen ez-infernu apurrak: zoko bat —lotsarik ez duen denbora ankerrari / garaipen ttipiak ostutzeko irrikaz, / nire lorategi itzaltsu ezkutuak / ttipia behar dik—, eta maitea, zokoaren partaide: …bizirik naun, hik bizi naun, etceterarik gabe. / Eta morez tindaturiko ile xerlo batek / neke guztien gaua argitzen din. Bertzeak bertze.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak