susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Zer esan ote zion sugeak emakumeari? | Itxaropen garaiak »

Ripley trebea / Patricia Highsmith (Joseba Urteaga) / Igela, 1999

Gaizkile trebea Javier Rojo / El Correo, 2000-03-29

Tom Ripley, Patricia Highsmithen buru bihurritik sortutako pertsonaia protagonista duen filme bat estreinatu berria da. Kasualitatez edo, filmea egiteko oinarritzat erabili den nobela ere argitaratu da gure artean, Ripley trebea izenarekin. Patricia Highsmith nobela beltz klasikoaren jarraitzailerik interesgarrienetakoa izan da nire ustez, batez ere, krimenaren arazoari eusteko erabili duen ikuspuntuari erreparatzen badiogu. Nobela hauetan (Ripleyren nobeletan alegia) gaizkilea da istorioaren ardatza; gaizkilearen ikuspuntua da eskaintzen zaiguna. Eleberri honetako protagonista berezi xamarra da, haren nortasuna honela definitzerik badago. Alde batetik, badirudi ez duela inolako ezaugarri berezkorik, hau da, bere nortasunean ez dagoela defini dezakeen inolako ezaugarririk. Baina nortasun zehatzik ez izate honek ematen dio, bestaldetik, edozein nortasun hartzeko trebezia. Imitazioan, faltsifikazioan, plagioan, besteen nortasunetatik zurrupatzen duena erabiliz erakusten du Tom Ripleyk benetan zer den. Pertsonaia, edonola ere, nardagarri bezain erakargarria da, liluragarria batzutan, batez ere idazlearen trebeziari esker: Highsmithek mozorroaren atzean gaizkilearen egiazko aurpegia aurkitzen jakin baitu.