« Larridura deserosoa | Adarretatik »
Markak. Gernika 1937 / Bernardo Atxaga / Pamiela, 2007
Betiko markaturik Igor Estankona / Deia, 2007-06-08
Marka: Seinalea. “Gu Gernikako bonbapean izan ginen” dio Bernardo Atxagak liburu honetan, eta seinalea da hainbat seinale, hainbat marka daudela hala iradokitzen dutenak. Euskaldunoi arrasto sakona utzi zigun Gernikak. Arrastoa jarraituz itzuli da idazlea seinaleek alde batera Bilbao eta bestera Lequeitio zioten bidegurutzera.
Marka: Aztarna. Historiaurreko aztarnen gaineko hausnarketa batekin hasten da liburua. Aztarnetako seinaleak —markak— interpretatuz hurreratzen gara maiz izan ginen hartara. Eta izan ginenak hurreratzen gaitu askotan garen honetara.
Marka: Seinale bereizlea. Horixe utzi gura izan zuten Gernikako kontzientziaren larru gurian, burdin goriaz. Seinale horrek, inpotentziaren seinaleak, bereiztuko zituen aurrerantzean gorriak eta gainontzekoak, irabazleak eta galtzaileak. Ordutik hona sinistarazi gura izan dizkiguten hainbat gezur ere liburura dakartza Atxagak. Seinale bereizlearen lotsari ahanzturaren pisua arintzeko.
Marka: Gerrako produktuak saltzeko plaza ona izan zen Gernika, astelehen hartan. Marka baten entzutea izan zuten ordutik aurrera Europa osoan; Heinkel. Etorriko zenaren logotipoa.
Gernikan marka guztiak hautsi zirela esan ohi da. Ez da egia, baina sinboloa hortxe geratu da betiko. Bernardo Atxaga elegantzia itzelarekin itzuli da hain erabilia izan den bonbaketaren gaira. Markak, Gernika 1937 liburu arina, bizia, eta ederto idatzitakoa da. Asteasuarrak “lezio” baten antzera planteatu du liburua, eta Gernikako hondamendira behin eta berriro jauzi egiteko hainbat itzulinguru egiten ditu istorio pertsonaletan barna, literaturaren historian barna, politikan murgilduz…
Gozagarria da haitzuloetako markak ikustera sartzea, hobi komunetako lurrean agirika ibiltzea, Lauaxeta gogoratzea, zaurietara itzultzea. Gozagarria oroimena berreskuratzea hitzen magia baliatuz. Bortitz idazten du Atxagak, edo bere lumaren leuntasunak sortzen duen efektua da? Karolinjioentzat guztiz menperatu bako lurraldearekiko muga zen marka.
Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Puta zikinak
Juno Mac / Molly Smith
Irati Majuelo
Hezurrezko kaiolak
Hasier Larretxea
Jon Martin-Etxebeste
Heriotzari aurrez aurre begira
Oskar Gaztelu
Mikel Asurmendi
Gari eta goroldiozko
Anari Alberdi Santesteban
Ibai Atutxa Ordeñana
Winesburg, Ohio
Sherwood Anderson
Nagore Fernandez
Suite frantsesa (bertsio argitaragabea)
Irene Nemirovski
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Jon Martin-Etxebeste
Sorgin-argien ehizan
Joan Mari Irigoien
Mikel Asurmendi
Balio erantzia
Ekaitz Goikoetxea
Mikel Asurmendi
Berriz zentauro
Katixa Agirre
Amaia Alvarez Uria
Poesia kaiera
Federico Garcia Lorca
Nagore Fernandez
Humanitatearen une gorenak
Aritz Galarraga
Asier Urkiza
Soniexka
Ludmila Ulitskaia
Ibon Egaña