« Geure jokabideak, agertokian | Berriz »
Lore mutuak eta tuaren ezkontzak / Amaia Iturbide / Atenea, 2007
Hitzaren estetika Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2007-02-23
Estetikaren tentazioa, esango nuke, dela liburu hau idaztera bultzatu duena. Estetikaren tentazio, baina ez estetizisno hutsaren tentazio. Hustasuna baita, etikari eta estetikari dagokionez, galbide. Edertasunaren bila dabilen poeta galdu egiten da, edertasunaren arrastorik gabe, askotan ohartzeke, gainera, edertasuna ez dela poesiaren xede ezdeusa baino. Edertasunik ez baitago, geure baitan izan ezean. Edertasunari buruzko hitzaldia pastitxea da, gainera, kitscharen azalpena. Kitscha bada. ederra baden bezala. baina horrek askotan zerikusi gutxi du artearekin. Izan ere, artearen helburu edertasuna adieraztea balitz, arte hori esklabo izango litzateke, teoria estetiko aldakor baten esklabo, eta ez lege unibertsalen zerbitzari.
Ez da Amaia Iturbideren helburua edertasunaren adierazpena, baizik eta elkarrizketa estetikoa, poesiaren mundutik eta baliabideetatik abiaturik. Hitza oinarritzat hartzen du, hitza bere zentzu estetikoan eta etikoan, alegia hitza here osotasunean, eta gero, hitzarekin batera, hitza tresna izanik, beste arte-klase batzuekin hasten da hizketan. Hitza ez baita hitzaren helburu, baina bai bere buruaren erakusle. Hitza ez baita hitzaren deuseztatzaile, bere eraikitzaile baizik. Paradoxa hor, nola hitzez adierazi hitzez baizik adierazi ezin daitekeena? Nola adierazi poesia hitzez? Nola adierazi poesia hitzik gabe? Nola esan isilik hitzek esan ez dezaketena? Eztabaida zaharra eta luze joko ligukeena, gainera, inora iristeko zorterik gabe.
Hitzak, izan ere, hor aurkitzen ditu bere mugak, here zedarriak, here oztopoak. Eta horretaz jakitun izanik, hitza bestela iristen ez den tokira irits daiteke, bestelako arteek markatzen eta zehazten duten lurraldera. Pintoreen lurraldera, esaterako, eta Jesus Mari Lazkano edo Nagel bezalako munduetara.
Hitzaren estetika ez da estetikaren hitza, baina hitzak badu here lurraldea, here jabegoa mendeko diren gauzen gainean. Hitza, artzain baits, irudi-saldo baten artzaina, liburuan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez