kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Kaleko ipuinak / Juan Karlos Merino / Elea, 2006

Sorpresa aurreratuak Ana Urkiza / Deia, 2006-12-15

Beti da eskertzekoa jasotze lana. Batez ere, literaturan. Nahi edo helburu hauxe agertu du Juan Karlos Merinok Kaleko ipuinak liburua atontzerakoan. Hamaika ipuin jaso ditu, han-hemenka entzundakoak eta bere golkoan gorde beharrean, ipuinok konpartitu egin nahi izan ditu eta betirakotu, liburuxka honetan bilduta. Merinok bi zatitan apailatu ditu ipuinok: haurtzaroan jasotakoak hasierako seiak, eta gaztaroan entzundakoak, ondoko bostak.

Literaturari, formaz edo estiloaz, eta gaiaz edo edukiaz gain, intentzionaltasuna, helburua, berritasuna, indarra, edo beste hainbat gauza eska diezazkiokegu baina gauza horiez guztiez gain, iradokitzeko gaitasuna da, batez ere, baloratzen dioguna. Idazleak ezin du dakien edo nahi duen guztia kontatu. Ez, bederen, era esplizitu batean. Gordetzen, ezkutatzen edo disimulatzen jakin behar duela esaten da lehenik, eta irakurlea konturatu gabe erakusten, azaleratzen eta konbentzitzen bigarrenik. Baina adituek diotenez, agerrera honetan ez da idazlearen eskua antzeman behar. Irakurleari, berak deskubritzen duela sinistarazi behar zaio.

Merinok, ostera, ipuin bakoitzaren aurretik, sarrera gisakoa eskaintzen du, ipuina nork kontatu dion edo nola jaso duen argituz eta ipuinaren nolabaiteko balorazioa egiten du, bateren bat “mundiala” dela ere esateraino. Ez da falta moraleja antzeko aipurik ere.

Sarrera hitzetan eta baita ipuinetan ere erabilitako tonua eta estiloa pertsona edo idazle nagusi batenak direla irudi lezake irakurleak eta arrazoi hori dela medio, gazteei baino areago, liburua adinean sartutako irakurle helduari zuzentzen zaiola esan liteke.

Irakurleak ez du pertsonaietan erreparatuko, autorearen nahia ere ez baita pertsonaiak, lekuak, giroak edo gai zehatz batzuk erretratatzea izan. Egileak berak aitortzen duenez, liburuan jasotzen diren ipuinek berari, pertsonalki, entzun zituen garaian inpresio handia egin zioten eta arrazoi hori dela medio, jasotako prezioan ezagutarazi nahi izan dizkio irakurleari. Baina kakoa hortxe dago: egileak, ipuinok lagun artean kontatzen arituko balitz lez, bere inpresioak eta aurkikuntzak ere lerroz lerro azaltzen dituela. Ez dio irakurleari deskubritzen uzten.

Merinok liburu honetan ez du gordetzen jakin; ez du sorpresak eta detaileak, efektu eta modu finago batez, une egokiago baterako uzten asmatu.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak