kritiken hemeroteka

8.544 kritika

« | »

Akordatzen / Joseba Sarrionandia / Txalaparta, 2004

Hotsak isiltasunean Josu Lartategi / Deia, 2005-01-25

Memoriaren, akorduaren inguruko hausnarketak nahikoa ohikoak dira literaturan, zentzu hertsian dena baita memoria, pentsatzen dugun hori instantera bihurtzen baita iragan, T.S. Elioten berbekin esateko denbora pasatua presentean konteniturik baitago. Akorduaz aritzea gure bizitzaz aritzea da, Gabriel Garcia Marquezek hain ondo esan duen moduan bizitza ez delako jazo den hori, ezpada norberak zer eta nola gogoratzen duen. Joseba Sarrionandiaren literaturgintzan adar sendoa dugu iraganari begira paratzea, ez dakit nostalgia edo memoria ariketa gisa (Felipe Juaristiren berbez akordatu naiz, diotenak memoria itsaso bat dela, nostalgia eragilea, itsasora begiratzea iraganera begiratzea delako), zerbait ez galtzeko ariketa gisa, beharrezko duen gordailu baten gisa… Haren lehenbiziko literatur lanek ere metaliteratura memoristikoa ez ote ziren pentsatzen hasia nago.

Oraingo honetan, errebueltarik gabe, zuzen-zuzen goaz akordatzearen inguruko saio batera. Kontakizunak, hasierako inpresioaz bestera, badu linealtasun bat (ideia bera ñabardura berriez jostea, apunterik apunte), badu kronologia bat (ume denboratik nerabezarora eta gaztarotik helduarora eta gero orainera, gu denok oroimena baino ez garela ziurtatzen duen oraina), baditu bide paraleloak edo, hobeto esanda, berezko bizitza duten bideak (bizipen erabat pertsonalak diruditenak, aipu misteriotsu edo kriptikoak, metaliterarioak, hitzez hitzekoak, jolasak, hausnarketa minimalak, bigarren esanahietarako joeradunak…), badu, finean, begibistako osotasuna, “Akordatzen” hau apunte zerrenda soila baino askoz gehiago delako. Bizitza zati baten apunteak dira, memoriaren galbahetik iragaziak. Eta galbahe hori ukiezina denez, abstraktua nahi badugu, bada, Roland Barthesek zioen bezala zerbait esaten denean zerbait hori aldi baterako behintzat egia izaten da (63. or.). Hemen ez du, agidanean, egia izateak ala ez izateak garrantzi berezirik. Dena baita egia, agertu egiten denez, presentzia duenez, akorduaren ohantzean egia baita dena.

Akorduak ahanzturaren arerioa dirudi, eta hala izango da, baina badute amankomuneko zerbait, hots, ez bata ez bestea ez direla zehatzak (69. or.). Eta zehaztasun eza dugu liburuaren beste ezaugarri bat, azpimarragarria eta aldi berean, bitxiki, egiazko garrantzirik gabea. Akordua ez baita egia edo gezurra, imajinazioa baino, akorduen akorduak (73. or.), gu geu gara oroimena (76. or.).

Diseinu miragarria eta pittin bat obsesiboa duen liburu honetan Josebaren jarraitzaileek irakurle etorri berriek baino zer gozatu dexente handiagoa topatuko dute, nik uste.

Azken kritikak

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban

Mikel Asurmendi

Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz

Gorka Bereziartua Mitxelena

Juana
Jon Artano Izeta

Mikel Asurmendi

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Jon Jimenez

Simulakro bat
Leire Ugadi

Maddi Galdos Areta

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Ibon Egaña

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Paloma Rodriguez-Miñambres

Patrizioak eta plebeioak
Kepa Altonaga

Mikel Asurmendi

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Artxiboa

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

Hedabideak