susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Euskal literatura erotikoa | Ikarak eta edertasuna »

Akordatzen / Joseba Sarrionandia / Txalaparta, 2004

Hotsak isiltasunean Josu Lartategi / Deia, 2005-01-25

Memoriaren, akorduaren inguruko hausnarketak nahikoa ohikoak dira literaturan, zentzu hertsian dena baita memoria, pentsatzen dugun hori instantera bihurtzen baita iragan, T.S. Elioten berbekin esateko denbora pasatua presentean konteniturik baitago. Akorduaz aritzea gure bizitzaz aritzea da, Gabriel Garcia Marquezek hain ondo esan duen moduan bizitza ez delako jazo den hori, ezpada norberak zer eta nola gogoratzen duen. Joseba Sarrionandiaren literaturgintzan adar sendoa dugu iraganari begira paratzea, ez dakit nostalgia edo memoria ariketa gisa (Felipe Juaristiren berbez akordatu naiz, diotenak memoria itsaso bat dela, nostalgia eragilea, itsasora begiratzea iraganera begiratzea delako), zerbait ez galtzeko ariketa gisa, beharrezko duen gordailu baten gisa… Haren lehenbiziko literatur lanek ere metaliteratura memoristikoa ez ote ziren pentsatzen hasia nago.

Oraingo honetan, errebueltarik gabe, zuzen-zuzen goaz akordatzearen inguruko saio batera. Kontakizunak, hasierako inpresioaz bestera, badu linealtasun bat (ideia bera ñabardura berriez jostea, apunterik apunte), badu kronologia bat (ume denboratik nerabezarora eta gaztarotik helduarora eta gero orainera, gu denok oroimena baino ez garela ziurtatzen duen oraina), baditu bide paraleloak edo, hobeto esanda, berezko bizitza duten bideak (bizipen erabat pertsonalak diruditenak, aipu misteriotsu edo kriptikoak, metaliterarioak, hitzez hitzekoak, jolasak, hausnarketa minimalak, bigarren esanahietarako joeradunak…), badu, finean, begibistako osotasuna, “Akordatzen” hau apunte zerrenda soila baino askoz gehiago delako. Bizitza zati baten apunteak dira, memoriaren galbahetik iragaziak. Eta galbahe hori ukiezina denez, abstraktua nahi badugu, bada, Roland Barthesek zioen bezala zerbait esaten denean zerbait hori aldi baterako behintzat egia izaten da (63. or.). Hemen ez du, agidanean, egia izateak ala ez izateak garrantzi berezirik. Dena baita egia, agertu egiten denez, presentzia duenez, akorduaren ohantzean egia baita dena.

Akorduak ahanzturaren arerioa dirudi, eta hala izango da, baina badute amankomuneko zerbait, hots, ez bata ez bestea ez direla zehatzak (69. or.). Eta zehaztasun eza dugu liburuaren beste ezaugarri bat, azpimarragarria eta aldi berean, bitxiki, egiazko garrantzirik gabea. Akordua ez baita egia edo gezurra, imajinazioa baino, akorduen akorduak (73. or.), gu geu gara oroimena (76. or.).

Diseinu miragarria eta pittin bat obsesiboa duen liburu honetan Josebaren jarraitzaileek irakurle etorri berriek baino zer gozatu dexente handiagoa topatuko dute, nik uste.