« Kezkak bideratzeko | Itsasondoko plazatik »
Airezko emakumeak / Felipe Juaristi / Erein, 2003
Airezko emakumeak Ines Buenetxea / Axular, 2004-10
Nahiz eta olerki alorrean arituagoa izan, eleberri gisako “Airezko emakumeak” izenburupean argitaratu du Felipe Juaristik bere azkeneko lana; eleberri baino saiakera tankera handiagoa har dakiokeena, ezpada saiakera eleberrituarena, daukan eduki etiko-filosofikoarengatik.
Izan ere, XVIIgarren mendeko filosofari judutar izandakoaren Benedict De Spinoza, Ethics izeneko lanean bildu zituen adiera filosofikoetatik abiatu, eta Spinoza beraren ahotik garatzen baititu egileak Europako historiaren pasarteetan girotutako zenbait ixtorio, zeinak diren Inkisizio garaia, Frantziar Iraultza eta Bigarren Gerrate Mundiala, eta zeintzuetan ematen baitiren aditzera judutarrak judutar izanagatik jasandako erasoen berri.
Labur esanda, De Spinizarentzat unibertso honetan dirauen izaki eta izaera ororen jatorria, bai fisiko eta espirituala, bat eta bera da, eta soilik izan izateko hartzen duten eitearengatik bereiz daitezke batak besteengatik; era berean guzti orok dauka azalpena hedapen gabeko eta betiraunekoa den dena delako horretan, ulertzea gizakien gaitasunetatik at badago ere.
“Espazio” metafisiko eta hedadura ezatasunezko horren deskribapen poetiko batekin ematen zaio hasiera liburuari, baita berton amaitu ere irakurketan jorratzen doazen ibilbide guztiak ere. Zoru eta sabai honen artean datzaten zutabeak, ixtorioen ardatz gidariak alegia, bitezela: batetik, musika, biolinen musika, ikutu eta ikusezinezkoa den musika, Haydin, Beethoven, Mozart eta beste hainbeste aparteko baina betiere haragi-hezurrezko izakiek sortutatako musika, baina berriz, hainbeste sentipen kontrajarri eragin dezakeena, baita arrazoi gabeko hainbat jarrera eta ekintzetara bultzatu ere; bestetik Ainhoa, denborarik ezagutzen ez duen oroimen eta ahazturen itsasontzia, itsasoaren naturazko indarpean soilik dabilena bertatik bertara bandera gabeko fragataz jantzia hasieran, Gaztelatarren galeoi moduan ondoren, baita Golondrina deiturapean mozorroturik azkenean; betiere, Ainhoa. Azkenik, eleberriari izena ematen diotena, eleberrian izar direnak, emakumeak, airezko emakumeak, airezkoak biolinen musika eta Ainhoaren modura, garaiko gorabehera sozialek altxatutako aireekin datozenak eta jada nonbaiten idatzita dagoen patuzko aireekin doazenak.
Jorratutako alorrari dagokionean, batetik lan bikaina dela Juaristik ekarritakoa eta bestetik hausnarketa sakonagoa eskatu eta merezi duela iruditzen zait. Ezin esan irakurketa arina denik, filosofiaren eta etikaren inguruko kontuak ere ez baitira halakoak. Ordea, azpimarratuko nuke saiakerazko muina duen idazlana eleberri moduan aurkezteko ahalegina, De Spinozak adierazi nahi zuena helarazteko landutako bidea, alegia. Hortan ere, litekeena da idazkeraren prosa olerkituaren tankerak, edota olerki prosatuarenak, puntu nostaljiko hori erantsi eta horrelako gaiei darien transzendentalitatea ulerterrazago egiten laguntzea.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez