« Kezkak bideratzeko | Itsasondoko plazatik »
Airezko emakumeak / Felipe Juaristi / Erein, 2003
Airezko emakumeak Ines Buenetxea / Axular, 2004-10
Nahiz eta olerki alorrean arituagoa izan, eleberri gisako “Airezko emakumeak” izenburupean argitaratu du Felipe Juaristik bere azkeneko lana; eleberri baino saiakera tankera handiagoa har dakiokeena, ezpada saiakera eleberrituarena, daukan eduki etiko-filosofikoarengatik.
Izan ere, XVIIgarren mendeko filosofari judutar izandakoaren Benedict De Spinoza, Ethics izeneko lanean bildu zituen adiera filosofikoetatik abiatu, eta Spinoza beraren ahotik garatzen baititu egileak Europako historiaren pasarteetan girotutako zenbait ixtorio, zeinak diren Inkisizio garaia, Frantziar Iraultza eta Bigarren Gerrate Mundiala, eta zeintzuetan ematen baitiren aditzera judutarrak judutar izanagatik jasandako erasoen berri.
Labur esanda, De Spinizarentzat unibertso honetan dirauen izaki eta izaera ororen jatorria, bai fisiko eta espirituala, bat eta bera da, eta soilik izan izateko hartzen duten eitearengatik bereiz daitezke batak besteengatik; era berean guzti orok dauka azalpena hedapen gabeko eta betiraunekoa den dena delako horretan, ulertzea gizakien gaitasunetatik at badago ere.
“Espazio” metafisiko eta hedadura ezatasunezko horren deskribapen poetiko batekin ematen zaio hasiera liburuari, baita berton amaitu ere irakurketan jorratzen doazen ibilbide guztiak ere. Zoru eta sabai honen artean datzaten zutabeak, ixtorioen ardatz gidariak alegia, bitezela: batetik, musika, biolinen musika, ikutu eta ikusezinezkoa den musika, Haydin, Beethoven, Mozart eta beste hainbeste aparteko baina betiere haragi-hezurrezko izakiek sortutatako musika, baina berriz, hainbeste sentipen kontrajarri eragin dezakeena, baita arrazoi gabeko hainbat jarrera eta ekintzetara bultzatu ere; bestetik Ainhoa, denborarik ezagutzen ez duen oroimen eta ahazturen itsasontzia, itsasoaren naturazko indarpean soilik dabilena bertatik bertara bandera gabeko fragataz jantzia hasieran, Gaztelatarren galeoi moduan ondoren, baita Golondrina deiturapean mozorroturik azkenean; betiere, Ainhoa. Azkenik, eleberriari izena ematen diotena, eleberrian izar direnak, emakumeak, airezko emakumeak, airezkoak biolinen musika eta Ainhoaren modura, garaiko gorabehera sozialek altxatutako aireekin datozenak eta jada nonbaiten idatzita dagoen patuzko aireekin doazenak.
Jorratutako alorrari dagokionean, batetik lan bikaina dela Juaristik ekarritakoa eta bestetik hausnarketa sakonagoa eskatu eta merezi duela iruditzen zait. Ezin esan irakurketa arina denik, filosofiaren eta etikaren inguruko kontuak ere ez baitira halakoak. Ordea, azpimarratuko nuke saiakerazko muina duen idazlana eleberri moduan aurkezteko ahalegina, De Spinozak adierazi nahi zuena helarazteko landutako bidea, alegia. Hortan ere, litekeena da idazkeraren prosa olerkituaren tankerak, edota olerki prosatuarenak, puntu nostaljiko hori erantsi eta horrelako gaiei darien transzendentalitatea ulerterrazago egiten laguntzea.
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi
Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz
Maddi Galdos Areta
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Aiora Sampedro
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Turismo hutsala
Fito Rodriguez
Mikel Asurmendi
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena