kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Eta handik gutxira gaur / Eider Rodriguez / Susa, 2004

Errealitateko mamuen ifrentzua Alvaro Rabelli / El País, 2004-10-10

Eta handik gutxira gaur da Eider Rodriguez oreretarraren lehenengo liburua, IV Joseba Jaka literatur beka saria jaso duen liburua alegia. Lehenengo liburua eta aspaldiko partez ipuin-bilduma on bat goza dezagun egin digu. Beste generoen aldean ez dira asko, ez, urtean argitaratzen diren ipuin-bildumak, eta are gutxiago onak.

Ipuin-bilduma on guztiek bat-bateko eragina dute irakurleon baitan, irakurri ahala gupida gabe astindu eta alderik-alde zeharkatzen dituen indar magikoa nozitzen dute irakurleek. Horixe da ipuinen miraria, genero gutxik lor dezaketena. Bada, indar berezi hori sentitu ezean, nekez egon gaitezke ipuin on baten aurrean, noraezean sentitu behar da. Eiderren hamasei ipuinak irakurriko dituenak indar hori antzemango du, bai aurki. Eta antzeman zuten lehenengoetakoa Joseba Sarrionandia bera izan da. Sarrionandiak hitzaurre esanguratsua egin dio liburuari eta bertan literatura mamuen mundukoa dela ozen aldarrikatu digu, eta irakurleok gonbidatu ere egiten gaitu mamuen partera joatera literaturaren fikzioan murgiltzeko.

Literaturaren fikziozko ifrentzua izan liteke mamuen kastakoa Sarrionandiaren berbetan, halarik ere, errealitatearen beste aldea ez dateke Eiderren ipuinotan dabilen mamu bakarra. Arreta berebizikoa jarri behar zaie testuetan agertzen diren ausentziei eta gabeziei, ausentziak agertu ahal badira behintzat. Nire irudiko, hori da Eiderren ipuinen alderik interesgarriena, indar iradokitzaileez interesgarriagoa egiten digu lerroetatik haratago dagoen ipuinetako pertsonaien mundua, interesgarriagoa eta aldi berean irakurleentzat ezinbesteko ariketa istorioak osatzeko, erabat ulertzeko, esan bezala, askotan bakarrik iradokitzen den informazioan eraikita baitaude ipuin guztiak.

Ipuinok bata bestearengandik independenteak izan arren, elkarren segida diren Susana, gudaria eta poeta eta Zu eta Iban ipuinak salbu, badute loturarik ipuin guztiek. Kasu honetan lotura gaietan antzematen da. Barne mundua islatzen dute ipuinek. Bakardadeak, harreman galduek eta amodio ezak pertsonaiengan sortzen duten etsipena du kontagai Eiderrek. Euskal Herriko gatazka politikoari ere ez dio ihes egiten, baina bere ikuspegitik alderik intimoena erakusten digu, nola dauden uztartuta kanpoko eta barruko borrokak.

Emakumetasunaz jardun gabe, nagusi da emakumeen ahotsa, bakardadean eta egunerokotasunaren etsipenean bizi diren emakumeak. Bestalde, nabarmentzekoa da Eiderrek darabilen hizkera. Lirikatik hur-hurreko hizkera. Hizkera hau areago ederresten da sarri darabiltzan detaile zehaztuetan.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak