kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Emakume izoztua / Annie Ernaux (Gema Lopez Las Heras) / Elkar, 2023

Izotzaren pitzadurak Asier Urkiza / Berria, 2024-01-28

Euskarara ekarritako Annie Ernauxen seigarren liburua da Emakume izoztua, 2022ko Nobel saria irabazteagatik Elkarrek argitaratua Zaitegi sariaren bidez. Autorearen ibilbidean, berriz, hirugarren lana da La femme gelée, 1981ekoa. Idazlan erabakigarria bere obra literarioan, bera idazle gisa finkatzeaz gain, hemen ageri baitira, zuzen eta gordin, gainerako liburuetan jorratuko dituen gaietako asko. Emakume izoztua-n azaltzen da, aurrekoetan baino zorrotzago, gupidagabeago, bere aurreragoko obra ezaugarrituko duen kutsu autobiografikoa, hots, idazketaren bidezko identitatearen bilaketa.

Emakume baten bizitza kontatzen du liburuak, lehenengo pertsonan, protagonistaren ahotsetik. Umetatik hasi eta helduaroraino, berbaro etengabean ariko da narratzailea, zehar estilo libre hauskor bezain sendo batekin irakurleari bizitza arrunt baten berri emanez. Ia oharkabean aurrera egiten duen luma zorrotz horrek, zirujauaren bisturiak nola, zirrikiturik txikienean ere arakatuko du, bizitza baten arrakalen azken bazterreraino. Tentuz, pultsuak dardara egin gabe, zehazten doakio irakurleari irudi lausoa: Normandiako landa eremuko herri bateko neskatoa, langileen alaba. Bizitzaren arrastoan sartzera behartua, mundu materialak eta immaterialak elkar gurutzatzen duten bidean barrena. Izan ere, horixe Ernauxek ezin hobeto egiten duena, zail-zaila izanagatik; eguneroko hitz, aurpegi eta objektuetara lerratzea begirada, horietan haragoko zerbait aurkitzeko asmoz, existentziaren eroale ezkutu gisa. Oso hemengoa den haragoko zerbait, agerikoegia izateagatik horren ezkutukoa dena. Ohikeriak estaltzen duen mundu isila orriotara dakar autoreak, tarteka samur arituagatik itxuran, behin baino gehiagotan listua irenstera behartzen duen idazkeraz.

Idazkera autokontzientea ere bada Ernauxena, ezen idazketari berezkoa zaion edertze nahiaz jakitun baita egilea, baina horrela dio: “Neure burua idazten ari naiz, gogoak emandakoa egin ahal dut: nahi dudan mozorroa jantz dezaket, gaizki esan-eginak aisa zuzendu”. Hala, mozorroak jantzi eta erantzi ibiliko da, fikzioari tripakiak ateratzen errealitatearen argitan disekzionatzeko. Eta ezarian emango ditu kolpeak, esaldi itxurakoak; mikaztasuna gordetzen duten hitz goxoekin, ironia mingarriekin, etsipena dosi txikietan banatzen duen hizkera arruntarekin. Irakurleak aurrean izango du identitate baten bilaketa, bere zertzelada eta xehetasun guztiekin: emakume kontzientzia baten eraikitze apurkakoa; langileen alaba bat klase sozialen piramidean gora egin nahian, izaera burges txikia besarkatzearen eta jatorria atzean uztearen arteko trantzean. Azkenik, emakume bat izoztua, inposizio sozialek itolarrizko rol batean sarrarazia. Generoa, langile izaera eta amatasuna identitatearen bide-gurutzean, horietaz jardungo du, besteak beste, Ernauxek; ez modu abstraktu, orokorrean, ezta predikatuz, irakurlea leziatuz ere, baizik eta idazketa ernez, zoliz, ingurura begiratuz eta mundu ustez osagabe hura hitzetara ekartzen saiatuz.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak