« Argazki bat jendarteari | Lekualdatzeko beharra »
Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da / Karmele Igartua / Pamiela, 2022
Osatu Ainhoa Aldazabal Gallastegui / Argia, 2023-03-26
Pamielak 2022an argitaratu duen liburuak Igartuaren hiru poema- liburu barnebiltzen ditu (Hitzak orbainetan, Denbora enaren hegaletan eta Itsaso kontra bat). Tere Irastorzaren sarrerak emango digu bidaia honetara ongi etorria, eta Karmele Igartuaren sentsibilitate eta begiradaren nondik norakoak kokatuko dizkigu bere bizitzako elementu garrantzitsuen zertzelada batzuk ematearekin batera. Poema liburu bakoitzaren jatorrizko portadak irekitzen du atal bakoitza autorearen ibilbide literarioaren omenaldi gisa.
Denbora luzez mesanotxean edukitzeko liburua da. Poema bat irakurtzeak beste batekin jarraitzeko gogoa pizten badu ere, badaude irakurri eta dastatu, miazkatu, tragatu eta digeritu behar diren piezak ere: sakonak, iradokitzaileak eta gorputzean erreberberazio moduko bat sortzen dutenak. Tarte batez barruan geratzen diren horietakoak.
Liburuaren izenburuak esaten duen moduan bizitzeko eta sentitzeko idatzi ziren poemok, eta bizitzeko eta sentitzeko asmoarekin irakurtzen dira. Gai unibertsalez idazten du autoreak: bizitzaz, heriotzaz, bakardadeaz, denboraren joanaz, askatasun nahiaz… Baina modu partikular eta estilo zuzenean idazten ditu. Unibertso propio bat du autoreak, gauzak esateko modu originala eta hitz- jolas errazetatik urrun proposamen landu eta bereziak egiteko gaitasuna duena. Poemaren formekin jolas egiten du, itxura eta bistara ere efektu bat bilatuz.
Itsaso kontra bat liburuaren istorioa bereziki hunkigarria da. Izan ere, autoreak bizi izan zuen gaixotasunak hil ostean argitaratu zen. Argazkiak eta eskuizkribuak ikus ditzakegu eta idazketaren prozesuan bizitzak duen eragina agertze aldera poemetan egin zituen aldaketak nabarmentzen dira. Gaixotasunaz, heriotzaz, minaz, ospitaleaz hitz egiten du hemen. Baina sortzen dituen irudietan edertasuna aurkituko dugu egiten dituen galderen erantzunik topatuko ez dugun bezala. Atal honetan poema bakoitzetik hitz bat aukeratu eta definizio poetiko bat egiten dio; erritmoa aldatzen du, atentzioa irekitzen du eta hitz arruntei dimentsio zabalagoa ematen die.
Esperantzak eta disdirak inguratzen du, hala ere, liburuaren tonua. Heriotzaz hitz egiten duenean ere bizitzaz ari dela irudituko zaio irakurleari eta bizitzari ere abesten dio zuzenki: Bizia dator senean / gogoan / sabel barrenetan, / taupada bat da/ taupada laguna behar duena.
Izugarri gustatu zait hiru liburuak batean jasota izatea. Mesanotxean daukat oraindik liburua. Hautsa hartzen barik neguari tristura eta grisa kentzeko pilula gisa gauero behar dudan dosia hartzen jarraitzeko prest.
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Aitor Francos
Urrats galduen hotsa
Luis Garde
Jose Luis Padron
Simulakro bat
Leire Ugadi
Ibon Egaña
Bigarren sexua
Simone de Beauvoir
Mikel Asurmendi