kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Katilinarenak / Amelie Nothomb (Joxan Elosegi) / Igela, 2006

Infernuaz Xabier Etxaniz Rojo / 111 aldizkaria, 2018-07

Mundu arraro batean bizi gara. Mundu arraro bat non, oro komunikazioa izan arren, inkomunikaturik sentitzen garen. Mundu arraro bat non harresiak eraikitzen ditugun gure inguruan.

Harresi gardenak, arrotzek ondo ikus gaitzaten.

Harresi sendoak, arrotzak hurbil ez daitezen.

Badirudi denok geureganatu dugula behinola Jean-Paul Sartrek idatzitako esaldi ospetsu hura, halako moldez non nahiago dugun Australian dagoen ezezagunarekin berriketan aritu, pareko bizilagunari atea zabaldu baino. Zer gerta ere.

Bai, ene lagunok, Sartrek arrazoi: infernua beti dira besteak.

“Pareko bizilagunari atea zabaldu” aipatu dut arestian eta ez alferrik. Izan ere,horixe baita Emilie eta Juliette senar-emazteen bekatua, Etxeko atea zabaldu izana. Zer egin behar zuten bestela? Norbaitek atea jo duela entzun eta, gizalegeak hala aginduta, xalo-xalo hurbildu dira Etxeko atea zabaltzera. Gainera, arratsaldeko laurak dira, gaueko ordu txikitan jo izan balute sikiera…

Baina ez, arratsaldeko laurak dira, eta badakigu gaizkileek ez dutela atea jotzen ordu horietan, badakigu gaizkileek aberaskiloen ondasunak irrikatzen dituztela eta ez zaizkiela erretiroa hartu berri duten bi irakaslek bildutako oroitzapenak interesatzen.

Kax-kax-kax.

Atea jo, eta Etxeko atea zabaltzera joan dira. Etxea, hizki larriz idatzita. Frantziako mapan nekez topatuko dugun herrixka batean isolatutakoa, bizitzako hondar-urteak pasatzeko propio aukeratua. Horrelakoak dira Emilie eta Juliette. Elkar ikusi zuten eskolako lehen egunean eta elkar maitatu zuten une hartan bertan. Eta orain, 60 urte pasa ostean, elkar maite dute. Ez dute besterik behar.

Eta orain, arratsaldeko laurak direlarik, atea jo dute eta Emiliek Etxeko atea zabaldu du.

Atearen beste aldean, gizon lodikote bat. Ibaiaren beste aldeko etxean bizi den auzokoa da, kortesiazko bisita bat egitera datorrena, noski.

Palamedes.

Palamedes Bernardin.

Pentsatzekoa da Emiliek —azken batean, hizkuntza klasikoen irakaslea da, pertsona jantzia eta asko irakurritakoa— Jean-Paul Sartreren lanak ezagutzen dituela. Jakin beharko luke infernua besteak direla. Eta hala ere, atea ireki dio auzokoari.

Pentsatzekoa da Sartrek —azken batean, idazle bikaina zen, idazlan mamitsuak idatzitakoa— bazekiela zein garrantzitsua den idazleontzat ahalik eta zehatzen idaztea, ahalik eta hitzik egokiena aukeratzea lerro bakoitzean. Eta hala ere, “infernua besteak dira” idatzi zuen.

Bernardin jauna naiz. Zure auzokoa.

Bai, Sartrek arrazoia zuen, baina zehatzago idatziko zukeen Palamedes ezagutzeko aukera izan balu.

“Infernua Palamedes Bernardin jauna da”.

Eta orain, infernua ezagutu nahi baduzue, etxeko atea ez, Amelie Nothomb idazle frantziarrak idatzi eta Igela argitaletxeak euskara ekarri zuen liburu zoragarri honen orriak zabaldu beharko dituzue…

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak