kritiken hemeroteka

8.501 kritika

« | »

Eguzkia ateri / Karlos Linazasoro / Egilearen edizioa, 2002

Txiki-txiki-txikia Gerardo Markuleta / Egunero, 2003-03-22

Autoedizioak ez du, denbora askoan, oso izen ona izan liburuzaleen artean. Bere orijinala argitaletxez argitaletxe eta ukaziorik ukazio ibili ondoren, amorruz poltsikoa astindu eta berak kaleratzeko tema hartu duen idazlearekin lotu izan dugulako, beharbada. “Egileak berak eginiko” edizioak orri fotokopiatu gaizki josiekin lotzen genituen.

Gaur egun, zorionez, autoedizioa lotuago ikusten dugu inprimatzeko prozedura informatikoez edo artisau antzeko prozeduren bidez sortutako liburuekin. Autoedizioak baditu egun, baita gurean ere, bere fruitu goxoak, artearen ederrez, ederraren arteaz umotuak. Horietako bat dugu, dudarik gabe, salgai ez dagoen liburutto hau, miniaturazko harribitxia, mini poesia liburua, hori guztia baita Karlos Linazasororen Eguzkia ateri.

Paper birziklatu sendoan inprimatua, orriak zulatu eta zuntz antzeko batez josi eta bistan lotua dago. Azalean, egilearen zuri-beltzeko marrazki bat: eguzkiaren azpian, mendi baten pean, giza-irudi beltz batzuk dantza zein borrokarako izan daitekeen higitze eroan. 150 aleko edizioa dela gaztigatzen du inprimatze-oinak.

Bere txikian (13×10 cm), hirurogei poema labur biltzen ditu Linazasororen liburukiak. Hiru lerro, hamazazpi silaba, dozena bat hitz gehienez: molde berekoak guztiak, haikuaren erakoak. Koblakariaren arima eta begien pareko paisaia batera biltzea eskatzen du haikuak, oso era labur, xume, arin, grafikoan. Ezinbestekoa da Natura begiratze eta deskribatzetik harago joatea, eta inspirazio dardarizo bat, Natura eta giza espiritua lotuko dituen zertzeladan: sarri, zentzumenen emaitzak nahasteko joera. Adibide batekin hobeto ulertuko ahal da: “Galsoroaren isiltasuna / zauritan: / amapolak”.

Linazasororen liburua goxoki bat da, berdin azalean eta mamian. Aurkikuntza fonikoa handik: “Ezerño ez zara adaskan, / txori; / hegan zara zu haragi” (ahots gora irakur bedi). Aurkikuntza lexikoa hemendik: “Aztorearen hegaletan / dantzan, urdinkiro, / airea”. Ederrik eder dabil irakurlea Eguzkia ateri xume baina dotorean.

Liburu iruzkin hau gonbidapen bat da, argitaletxeren bati edo besteri liburu hau lagun gehiagorentzako moduan berriz argitara ematera anima daitezen. Baina iruzkin honek, alegia, hain irakurle-multzo txikiarentzat eginiko liburu bati hainbesteko arreta emateak, metafora bat ere izan nahi du: egunkari txiki batena, herri txiki batena, txikerrena balitz ere ederretan ederra, txikiena izanik ere ezinbestekoa.

Azken kritikak

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak