susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Libre baizik | Lekurik ez literaturarentzat »

Hiri hondakin solidoak / Jon Alonso / Txalaparta, 2015

Nobelaren itxuraz Javier Rojo / El Correo, 2015-10-24

Jon Alonsok Enekoitz Ramirez, Lanbas ezizenez, ikertzaile pribatuaren abentura berri bat kontatzen du “Hiri hondakin solidoak” izenburuarekin argitaratu den eleberrian. Ikertzailea misantropo samarra da, iragan gorabeheratsuaren jabea, eta bere indarrek burutu ahal lezaketen ikerketa baino askoz handiagoa dirudien batean sartuta ikusten dugu. Ikerketa honi bidea ireki dioten gertakariek, bestaldetik, euskal kulturarekin zerikusia dute: Bilbon Euskaltzaindiak duen egoitzan anonimoak jaso dituzte eta Lanbas kontratatzen dute anonimo horien jatorria aztertzeko. Argumentuan topikoak agertzen zaizkigu, boterea eta boterearen atzean ezkutatzen den zaborra, sexu zaletasun ez-ohikoak, ikertzailearen laguntzailearena egiten duen prostituta… hau da, hiriaren atzeko aldean pilatzen den guztia. Kontua da nobela beltz batek benetan funtzionatuko badu argumentuan agertzen diren osagaiek oso ondo erlazionatuta egon behar dutela, irakurleak segida naturalean aurrera doazela pentsa dezan. Eta hemen nobela beltzaren hezurdurak ez du koherentzia hori gordetzen. Irakurlea zergatika hasten bada, berehala konturatuko da argumentu horrek ez duela euskarririk. Beraz, idazlan honetan agertzen diren gertakariek gehiago dirudite beste zerbait azaltzeko aitzakia, benetako nobela baten argumentua baino. Eta zer da azaltzen zaiguna? Narratzailearen papera betetzen duen protagonistak euskal kulturarekin erlazionatuta dauden erakundeak (Euskaltzaindia eta unibertsitatea, besteak beste) gupidarik gabe kritikatzen ditu, eta horixe da liburuaren helburua. Nobela beltza izan zitekeen, baina argumentuak huts egin du alde horretatik; txiste luze bat izan zitekeen, baina amorru gehiegi erakusten du kritikak.