kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Paradisu zinemak / Aritz Arrizabalaga / Beta, 2014

Paradisu zapuztua Iraitz Urkulo / Berria, 2015-02-01

Idazleak protagonista gris xamarra irudikatu du, 20-30 urte bitartekoa, bakar edo berezitzat jotzeko moduko ezaugarri nabarmenik ez duena eta, bere jokaeran, une oro guztiz moderatua. Bizitzan eroso sentitu nahi baina bere burua etengabe atsekabetzea baino lortzen ez duten horietakoa. Irakurleok hurbileko antzemango dugun testuinguru arrunt batean kokaturik, liburu honek eguneroko gatazka txiki-handietatik oinarritutako istorioa eskaintzen digu.

Trama nahiko sinplea eta egitura garbikoa izanik, funtsean pertsonaia nagusiarengan bat egiten duten hiru egoeratatik abiatzen da. Lehena urte luzetan zehar egositako familiarekiko gatazka da. Gurasoen etxeko tentsio-giro jasanezinetik ihesi, denek Txiki ezizenez ezagutzen duten protagonistak Hiria utzi eta Herrian hartuko du babes. Bertan, Luzia neska-lagunarekin bizitza berria hasiko du. Bigarren egoera gatazkatsua bere buruarekiko garatutako frustrazio-sentipena da. Zortzi urte lehenago, Txokolatea izenburuko ipuinarekin lehiaketa bat irabazi zuenetik hain zuzen, besterik idatzi ezinik dabil Txiki.

Hirugarren gatazkaren erdigunean Paradisu zinemak daude. Izan ere, izenburutik bertatik, narrazio osoan zehar agerikoa da zinemarekiko lilura. Are gehiago, eleberri honetan egileak zazpigarren arteari omenaldi xume bat egin nahi izan diola esango nuke. Txikiri dagokionez, astero Jon eta Txapas adiskideekin batera zinemara joan eta filmak ikustea erritual aringarria suertatzen zaio.

Idazle protagonistaren figura euskal literatura garaikidean ezohikoa ez den arren, kasu honetan baldintza horrek, Txokolatea ipuinaren zenbait pasarte tartekatzearen ondorioz, ariketa metadiegetiko bihurria bideratzen du. Tamalez, pertsonaia nagusiaren hausnarketek eta deskribapenek berez nahiko urria den ekintza behin eta berriro eteten dute, ideia bera hamaika modutara, hitz ezberdinekin adieraziz, irakurleok gogaitzeraino. Halere, pentsa litekeenaren aurka, gaien urritasunak eta diskurtso errepikakorrak ez dakarte ñabardura aberastasunik, are gutxiago argumentu-mailako sakontasunik.

Arazo nagusia, nire ustez, gaien emankortasun zalantzazkoan eta ekintzaren bilakaera eskasean datza. Hori gutxi balitz bezala, narrazioak ere ez du arretarik bereganatzen, autoreak molde zeharo tradizionalak baitarabiltza: hirugarren pertsona, narratzaile orojakilea, kontaera errealista, ordenatua… Emaitza ezustekorik gabeko istorio bat da, irakurlea epel uzteko arrisku dezente duen tonu arras moderatu batean emana.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak