kritiken hemeroteka

8.553 kritika

« | »

Inoiz izan ez garenotan / Karlos Linazasoro / Erein, 2002

Maitasunari buruz inoiz entzundakoak modu berrian Jon Kortazar / El País, 2002-05-13

Aspaldi euskaraz irakurri ditudan maite poemarik ederrenak eman ditu Inoiz izan ez garenotan liburuan Karlos Linazosorok. Eta esaldiaren bermea aipatu nahi nuke berriro: aspaldi ez dut horrelako maite poemarik irakurri. Sendoak, gartsuak, iradokorrak… beteak.

Maite poesiaz hitz egiterakoan genero galdu antzekoaz ari garela dirudi. Maitasuna zein erridikulua den! esaten entzun genuen. Barregarri izateari bat ere lotsarik gabe, bere sentipen eratua agertzen du Linazasorok Inoiz izan ez garenotan liburuan. Tituluak berak esanahi bi adierazten ditu. Batetik, liburuaren lehen esaldia da, idazlea testuen gorputzari izenik ezin eman gabe ibili izan balitz bezala, eta biderik errazena hartu balu bezala. Bestetik, inoiz egon ez den toki horren bila abiaturiko liburu dela esango nuke.

Hertsia, zarratua. Bere berean betea. Geldia eta geldoa. Esamoldean “zu” bati etengabe ari zaiona, bigarren pertsonaren nagusitasuna agertuz. Baina niaren eta zuaren arteko elkarrizketa horretan hitz-aroan borborrean ari da… Ikustekoa da nola sortzen den diskurtsoa, etengabe, ura balitz bezala, eta zein hari finek eusten dute esapide hori.

Pausu luzeko poemak dira. Erritmoari begiratzen diotenak, agian kutsu (neo)klasiko batez, hitzen silabak neurtuz eta bertsoa atonduz. Egiturak moldatuak dira, paralelismoen, errepikapenen bidez. Agian ez dago zer esan handirik, edo esatera doana denok dakigu… Eta hala ere, eta hala ere… berriak dira esapideak eta esamoldeak. Metafora nagusitzen da bazter batean, bestean hirukoitasuna, eta esaldiak hiru bider errepikatzen du ideia, eta moldatuz doa niaren eta zuaren arteko dialektika.

Espresioaren bila

“Oro da maitasuna zure begi-ninietan” dio poetak eta maitasun horren espresioaren bila abiatu da poema bilduman. Eta poema bakoitza eskura ezina (izan ez garenon tokien arrastoen bila) hartzeko eta hausnartzeko ahalegina da, borobila, bere horretan bukatzen dena… Hiperbole puntu batekin, heldu-ez-heldu zalantzaren bidean.

Inoiz Xabier Leteren oihartzunak nabaritu izan ditut poesia honetan eta Juan Mari Lekuonarenak ere bai, definizioari zabaldutako bideetan. Linazasoro une oro agertzen da, kontraesanean, paralelismoan, maitasunaren hondarrak agertzeko orduan. Baina Salinas datorkit gogora. Eta Pessoa, nola ez?.

Testuak gora egiten du, arnas handiko perpaus eta solasaldietan. Barrokorako joera nabari zaio bai, eta era berean, bere-berea duen espresiobidea.

Azken kritikak

Kontra
Ane Zubeldia Magriñá

Irati Majuelo

Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust

Aritz Galarraga

Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo

Aiora Sampedro

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Mikel Asurmendi

Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Lurrez estali
Ximun Fuchs

Jon Jimenez

Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo

Mikel Asurmendi

Poesia guztia
Safo

Mikel Asurmendi

Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre

Jon Jimenez

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Jon Jimenez

Reset
Aitziber Etxeberria

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Jose Luis Padron

Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza

Jon Jimenez

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Hasier Rekondo

Artxiboa

2025(e)ko iraila

2025(e)ko abuztua

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

Hedabideak