« Orokorretik zehatzera eta alderantziz | Apaizac obeto »
Gaueko gezurrak / Gesualdo Bufalino (Josu Zabaleta) / Alberdania-Elkar, 2007
Egiaren gezurrak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2008-03-21
Berandu ikasi zuen bizitzen; berandu hasi zen idazle arrakastaz gozatzen; berandu, jubilatu ondoren, ekin baitzion eleberrigintzari. Auto istripu baten ondorioz hil zen, berandu ere. Hirurogeita hamasei urte zituen Gesualdo Bufalinok (1929-1996), Cosimoko erietxean azken arnasa eman zuenean. Bizitza osoa literaturari eta bere amari eskaini zien, irakasle izan zen institutu batean.
Gaueko gezurrak liburuan presondegian itxita dauden lau lagunen historia kontatzen da. Erregea hiltzen saiatu direlako daude han. Aristokrata, ikasle, poeta eta soldadua dira lau lagunak. Azken gaua igaroko dute, hurrengo goizean hil egingo baitituzte. Ez da alferrikakoa lau lagunak direnak izatea; neurri batez Siziliako gizarte klase baten isla dira, erregearen aurka joka zezaketen bakarrak. Aristokrata espiritudun gizona da, lurraren ongarri; ikaslea, zientzia gizona, geroaren egile; soldadua, arma gizona, akziozkoa; eta poeta, edertasuna laburki eta hitzez adierazten dakien gizona. Lau mundu bildu dira ziega batean. Azken gau horretan bakoitzak istorio bana kontatuko du, gogoan iltzez bezala geratu zaion bizi puska. Oroimenaren ariketa da, kontagintzaren arlokoa guztiz. Oroimena narrazio suertea baita, gezurraren egiaztapen inkontzientea.
Bizitzak gertatutakoa oro oroimen bihurtzen du, alegia kontatzeko gai. Ez du bestelako zentzurik. Egia gezur da bilakatzen, eta gezurra, kontatzeagatik, literatura bihurtzeagatik, egia. Oroitzea berriro bizitzea baita, eta berriro bizitzea, heriotzaren bezperan, malenkoniaz beteriko jarrera izan daiteke, zentzu tragikoa duen ekintza edo keinu ironikoa besterik gabe. Ez baitago denbora berreskuratzerik; utzi egiten zaio bere ibilbidean, berarekin eraman gaitzan edo, bestela, apartatu egiten gara, doala denbora bere bidetik, gu geuretik ere joango baikara, ahal dugunean eta ahal bezala. Gezurrak gure baitako egiak ateratzen dituen bezala, errealitatearen goi-beheak ere argitzen ditu. Presondegian daudenek gezurren bidez besteak engainatu nahi dituzte, baina bizitzak jokatu egiten du eta dena alderantziz jarri ere bai. Horixe da literatura, azken finean, errealitatera iristeko modua, zuzenena ez bada ere, ederrena.
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres