susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Odolaren usaina | Etsipen days »

Tobacco days / Anjel Lertxundi / Erein, 1987

Tobacco days Xabier Mendiguren / Argia, 1987-12-27

Berriki esana du Anduk bi idazle mota dagoela bere ustez: bide berriak urratzen dituzten iraultzaileak eta lorpen horiek sendotzen dituzten ofiziozkoak, eta berak bigarren taldekotzat zuela bere burua. Ez da makala erakusten duen apaltasuna gero!

Beste batean adierazi zuen filme zuzendaritzan aritzearen eraginez edo iruditan idatzia zuela erabat azken nobela. Oso nabarmena da ezaugarri hau elaberri osoan zehar: hitzaren bidez indar plastiko haundiko estanpak lortzeko moduan, eta narrazioa aurrera eramateko era bizkor eta eraginkorrean.

Nobela beltza dugu honako hau. Euskaraz idatzitako nobela beltz onena, edo bakarra seguruenik. Kontrabando ixtorio bat kontatzen digu, izenik ez aipatu arren Oriorekin identifika daitekeen herri batean hasi eta Madril aldean segituz. Tokiz aldatzearekin batera “ur” haundiagoetan sartuko zaizkigu pertsonaiak eta komeria desberdinak izango dituzte “arrain” txiki eta haundiek. Sinisgarritasuna lortzen du Lertxundik.

Argumentuaren eraikuntzan ederki aritu bada ere, hizkuntzan gorabehera gehiago dago. Esaldiak maisuki ebakitzen ditu, bai, baina aurreko elaberriko modu berberean; hemengo lehen perpausa irakurri orduko Hamaseigarreneanekoa etortzen zaizu burura, eta ez da itxurazkoa behi berbera jo eta ke jeizten aritzea. Elkarrizketak emateko moduan gehiago saiatu da eta aberastasun haundiagoa eskaintzen du, estilo zuzen eta zeharkakoen nahasketaz. Erdarak ere badu bere presentzia elkarrizketa hauetan, errealismoaren amoreagatik.

Zera esango nuke nik laburpen modura, nahiko nukeela halako “ofiziozko” idazle asko baldin bagenitu, eta honen moduko nobela asko idatziko balituzte.