« Ttikiaren poeta handia | Alderdirik laiotzenean »
Emakume Demonioa / Jim Thompson (Idoia Gillenea) / Elkar, 1994
Mito amerikarra Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-11-19
Emakume demonioa, edo kulto edo pedanteek femme fatale deitzen dutena, ikusi ordutik arazoak besterik ekarriko ez duen emakume irribarretsu, leun eta erakargarria. Mitoa; guri, euskaldunoi, eta Europako askori ere bai, filme amerikarrek eta idazle amerikarrek sartu digutena. Guk halakorik ez baitugu ezagutu, direla edo izan direla dakigun arren. Edo, hori amesten dugu behintzat (norainokoa izan daitekeen filmeek gugan eragiten duten erromantizismoa!), sargori egunetan, bakar-bakarrik eta ezertarako gogorik gabe gaudenean. Kaixo esango baligu, haren atzetik joango ginateke munduaren akaberaraino.
Liburu hau irakurtzeko polita da. Bat edo batek esango dit, agian, liburuak ez direla politak ez itsusiak. Baina, tira, nik esan nahi dudana besterik da, gozagarria dela itzultzailearen testua. Are gehiago, oso polita dela itzulpena, gordetzen duela Jim Thompson indar hori, eskenak lotzeko modu berezi hori eta, batez ere, esan behar duena hitz gutxirekin esateko trebezia hori. Azpimarratzekotan Jim Thompsonenean, elkarrizketak hariltzeko eta biribiltzeko duen sena azpimarratuko nuke.
Gaiari dagokionez, liburu hau ez da idazle amerikar haren unibertsotik gehiegi aldentzen. Hirikoa da giroa, nobela beltz gehienetakoa bezala, eta hor agertzen, horra ekartzen duen, protagonista, gizonezkoa bestetan bezala, idazlearen beraren ispilu da. Izenburuak berak dioenez, eta guk osatu dugun mitologiak jakinarazten digunez, irakurri hasi orduko badaki irakurleak zer gertatuko den, eta hori idazleak berak ere badakienez, sorpresak, etortzekotan, beste nonbaitetik etorriko dira. Baina ez dugu guk horretaz ezer aurreratuko. Faltarik ere!
Jim Thompsonekin, bestalde, gauza kuriosoak gertatu zian dira. Garai batean, nobela beltzaren zaleak milaka zeudenean, itzuli egin ziren gaztelerara haren libururik gehienak, salgai jarriz edizio merkeetan. Gero, beste bolada batez, ahaztura ia erabatekoa. Berriro modan jarri zen. Berriro, ahaztura. Eta orain ez dakit ezer. Euskaraz bi liburu itzuli zaizkio: 1280 Arima eta Ihesa, honako honetaz gain, noski.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera