« Editoreari kritika | Erabat eta zeharo? »
Jeu de Paume / Fito Rodiguez / Txalaparta, 2005
Pintxo filosofia Aritz Galarraga / Gara, 2006-05-13
Udaberriko nobedadeen uholdeak aurretik eraman baino lehen, liburu bat “berreskuratu” nahi izan dugu, kritikaren tarte honetarako: Fito Rodriguez irakasle eta idazle gasteiztarrak idatzitako Jeu de paume lana, hain zuzen ere. Rene Magritte pintore belgikarraren koadroen aitzakian, gogoeta artistiko baina batez ere filosofiko sorta ederra biltzen duen liburua da, Parisen bihotzean dagoen museoaren izena hartzen duen lana. Izenburuaren hautaketa, noski, ez da inolaz ere ausazkoa, bertan girotutako istorio baten bidez plazaratzen baitira aipatutako hausnarketak.
Genero aldetik definitzen zaila da lan hau, itxuraz nobela dirudien arren gertuago dagoelako saiakeratik. Egia da nobela egituratxoa gordetzen duela liburuak. Eta atzizkia hori jarri diogu, justu errespetatzen duelako gutxieneko korapiloa: Galder, etengabe itaunka ari den protagonista, Jeu de Paume museoan iratzartzen da gatibu, handik ateratzeko saiakerak egiten ditu eta azkenik lortzen du bere helburua, sorpresa eta guzti. Dena dela, nobelaz mozorroturiko saiakera baten aurrean gaudela esatea litzateke egokiena. Zeren eta, azken finean eleberri mozorroa aitzakia besterik ez da idazlearentzat, interesatzen zaizkion gogoeta filosofiko eta artistikoak jendearengana beste modu batera iristeko bide bat. Batez ere, gisa horretako terrenoa zapaltzeko uzkur den irakurlearengana iristeko. Asmoa behintzat hori da, eta emaitzari erreparatuta, esan daiteke neurri handi batean betetzen dela helburua: liburu atsegina, hausnarketarako bideak irekitzen dituena, idazkera arin eta ulerterrazarekin idatzia…
Gauza asko aurkituko ditu irakurleak Jeu de paume honetan. Gogoeta filosofikoak dira orriotan nagusi, baina idazleak ematen dien trataera samurra dela eta, aurkituko dugunak ez du zerikusirik inolako idazketa akademikorekin. Gogoetatxoak, filosofia ttikia, pintxo filosofia esango nuke nik, hala irensten baitira Fitoren liburukoak. Gaineratu beharko litzateke ez dutela batak bestearekiko lotura berezirik. Sarritan, Rene Magritten koadro baten karietara etorriko da hausnarketa. Beste batzuetan, ideiak ekarriko du margolana. Baina, beste askotan, nondik etorriak diren jakin gabe, flash modura harilkatzen dira gogoetak, handik eta hemendik hartutako ideiak, pasarteak dira, batetik bestera salto egiten dutenak. Lasai asko egon gaitezke pentsamenduaren historiako pertsonaia garrantzitsuenen sexuari buruzko pasarte bat irakurtzen, hurrengoan Alexandriako Liburutegiarekin edota Platonen literaturarako dohainen gorazarrearekin topo egiteko. Hori bai, Fito Rodriguezek ohikoa duen espiritu kritikoarekin beti, nahiz eta batzuetan bere iritziekin bat ez etorri. Eztabaidarako aukera ematen baitu liburuak.
Rene Magritten asmo artistikoen berri ere izango dugu liburu honetan. Ez da lehen aldia Fito Rodriguez margolari belgikarraren obrara gerturatzen dela, lehendik ere kaleratua baitu, 2001ean, bere lanaren inguruko Magrittek ez omen zuen pipatzen lana. Eskuartean dugun liburua, gainera, Magritten hainbat margolanekin dator apaindua, testuaren eta irudiaren arteko lotura errazagoa suerta dakigun.
Gisa honetako saiakerak urri izanagatik, are baliogarriagoa egiten da Jeu de paume liburua. Batez ere horrelako gaietan nagi garen irakurleontzat, ezin aproposagoa. Ezagutzari buruzko hausnarketa filosofiko eta artistikoen beldur denak atsegin hartuko du liburu honekin, ondo pasa baina, gainera, adimena txukundu. Eta, bide batez, eztabaidarako bideak ireki.
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo
Argialdiak
Miriam Luki
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Leiho bat bihotzean
Aintzane Galardi
Paloma Rodriguez-Miñambres
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Asier Urkiza
Kanbodiako enbaxada
Zadie Smith
Nagore Fernandez
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Jon Jimenez
Sinposioa
Platon
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Joxe Aldasoro
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Mikel Asurmendi