kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Jeu de Paume / Fito Rodiguez / Txalaparta, 2005

Pintxo filosofia Aritz Galarraga / Gara, 2006-05-13

Udaberriko nobedadeen uholdeak aurretik eraman baino lehen, liburu bat “berreskuratu” nahi izan dugu, kritikaren tarte honetarako: Fito Rodriguez irakasle eta idazle gasteiztarrak idatzitako Jeu de paume lana, hain zuzen ere. Rene Magritte pintore belgikarraren koadroen aitzakian, gogoeta artistiko baina batez ere filosofiko sorta ederra biltzen duen liburua da, Parisen bihotzean dagoen museoaren izena hartzen duen lana. Izenburuaren hautaketa, noski, ez da inolaz ere ausazkoa, bertan girotutako istorio baten bidez plazaratzen baitira aipatutako hausnarketak.

Genero aldetik definitzen zaila da lan hau, itxuraz nobela dirudien arren gertuago dagoelako saiakeratik. Egia da nobela egituratxoa gordetzen duela liburuak. Eta atzizkia hori jarri diogu, justu errespetatzen duelako gutxieneko korapiloa: Galder, etengabe itaunka ari den protagonista, Jeu de Paume museoan iratzartzen da gatibu, handik ateratzeko saiakerak egiten ditu eta azkenik lortzen du bere helburua, sorpresa eta guzti. Dena dela, nobelaz mozorroturiko saiakera baten aurrean gaudela esatea litzateke egokiena. Zeren eta, azken finean eleberri mozorroa aitzakia besterik ez da idazlearentzat, interesatzen zaizkion gogoeta filosofiko eta artistikoak jendearengana beste modu batera iristeko bide bat. Batez ere, gisa horretako terrenoa zapaltzeko uzkur den irakurlearengana iristeko. Asmoa behintzat hori da, eta emaitzari erreparatuta, esan daiteke neurri handi batean betetzen dela helburua: liburu atsegina, hausnarketarako bideak irekitzen dituena, idazkera arin eta ulerterrazarekin idatzia…

Gauza asko aurkituko ditu irakurleak Jeu de paume honetan. Gogoeta filosofikoak dira orriotan nagusi, baina idazleak ematen dien trataera samurra dela eta, aurkituko dugunak ez du zerikusirik inolako idazketa akademikorekin. Gogoetatxoak, filosofia ttikia, pintxo filosofia esango nuke nik, hala irensten baitira Fitoren liburukoak. Gaineratu beharko litzateke ez dutela batak bestearekiko lotura berezirik. Sarritan, Rene Magritten koadro baten karietara etorriko da hausnarketa. Beste batzuetan, ideiak ekarriko du margolana. Baina, beste askotan, nondik etorriak diren jakin gabe, flash modura harilkatzen dira gogoetak, handik eta hemendik hartutako ideiak, pasarteak dira, batetik bestera salto egiten dutenak. Lasai asko egon gaitezke pentsamenduaren historiako pertsonaia garrantzitsuenen sexuari buruzko pasarte bat irakurtzen, hurrengoan Alexandriako Liburutegiarekin edota Platonen literaturarako dohainen gorazarrearekin topo egiteko. Hori bai, Fito Rodriguezek ohikoa duen espiritu kritikoarekin beti, nahiz eta batzuetan bere iritziekin bat ez etorri. Eztabaidarako aukera ematen baitu liburuak.

Rene Magritten asmo artistikoen berri ere izango dugu liburu honetan. Ez da lehen aldia Fito Rodriguez margolari belgikarraren obrara gerturatzen dela, lehendik ere kaleratua baitu, 2001ean, bere lanaren inguruko Magrittek ez omen zuen pipatzen lana. Eskuartean dugun liburua, gainera, Magritten hainbat margolanekin dator apaindua, testuaren eta irudiaren arteko lotura errazagoa suerta dakigun.

Gisa honetako saiakerak urri izanagatik, are baliogarriagoa egiten da Jeu de paume liburua. Batez ere horrelako gaietan nagi garen irakurleontzat, ezin aproposagoa. Ezagutzari buruzko hausnarketa filosofiko eta artistikoen beldur denak atsegin hartuko du liburu honekin, ondo pasa baina, gainera, adimena txukundu. Eta, bide batez, eztabaidarako bideak ireki.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak