« Joan Salvat-Papasseit | Mus emateko hobe »

Antologia / Joan Salvat-Papasseit (Koldo Izagirre) / Pamiela, 1995

Joan Salvat-Papasseit Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-05-11

Pamiela argitaletxeak Marulanda sail berrian Joan Salvat-Papasseit poeta kataluniarraren antologia bat argitaratu du. Edizioa Koldo Izagirrerena da, beraz, poeta batek beste poeta bati egina, poeta baten lana hobekien ulertzen duena beste poeta bat izaten baita.

Poemok topikoen baztertzaile, aurreiritzi bakoak dira eta berritasunaren asmatzaile, orijinalak, iturri fresko eta garden batetik isuriak. Koloreak dauzkate, usainak, geometria eta ukimena. Beren airera zebiltzan ibaiak ziren J. Salvat-Papasseiten oinak, autodidakta eta proletario batenak, klasikotasun eta akademizismoaren janzkera zurrunetatik kanpokoak; bere eskuak kaligramen egile bilakatu zitzaizkion, jolasgarriak, egunerokotasunaren errealismoa batetik eta bestetik, erotismoa moldatzeko eta modelatzeko tresnak, arrailtsuak (langile, eta, era berean, poeta bati dagozkionak, minaren minaz zeharkatuak) eta arraiak (bere patua bideratzen jakin zuena edo, bestela esanda, patuari obeditzea erabaki zuena, oinazeak eta gainontzeko amargurak ahalik eta ondoen ekidinez); bere begiak egunerokotasunaren hitsa argazkitzeko kamarak ziren, hiriko marrak, formak, lan-tresnak, paisajea eta paisanajea jaso eta jazotzekoak. Bach-en fuga baten oroitzapena poemak horrela du amaiera: “Zirkuko izar hexagonal koloredunak munduaren sintesi guztiak biltzen ditu” (25 or.).

Maitasuna konplexurik gabe kantatu zuen: amodioa eta ardoa, amodioa eta larrosa. Erotismoaren gorazarrea ere xume eta doi eskainia, bere neurriaren jabe zen poeta baten araberakoa.

Eta ironia-zirrizta, Eguberri poema honetako bertsootan bezala: “Bihar mahaian jarririk ahantzi eginen ditugu pobreak / —eta garen bezain pobreak—/ Jesus jaioa izanen da / Behatu eginen digu une batez postreetan / eta behatu ondoren negarrari emanen dio” (27 or.).

Joan Salvat-Papasseit poeta oro bezala bere ametsetan errege izan zen eta errealitatea ukitzean eskale. Poeta oro bezala derrotatua, baina ez bentzutua.