kritiken hemeroteka

8.531 kritika

« | »

Detaile xume bat / Adania Shibli (Aitor Blanco Leoz) / Igela, 2024

Isiltasunak dioena Irati Majuelo / Berria, 2024-09-15

Adania Shiblik azaldu du bi beldur handi dituela; batetik, munduari dio beldur, noizbait “gaur atzo baino hobe gaude” ezin esateari; bigarrenik, hizkuntza galtzeari, egoerak gain hartu eta hura adierazteko hitzik ez izateari, errealitatearen zein hizkuntzaren mugetara iristeari. Kezka horiek zeharkatzen dute Detaile xume bat liburua, eta kezkak arrangura bilakatu dira berriki, udazkenean liburua zein egilea Frankfurteko Azokan gaitzetsiak izan ostean. Hersturaz harago, mintza gaitezen Palestinaz, bada.

Detaile xumeetan, xehetasun ezdeus eta txikienetan arreta jarrita, 1948ko Nakbaren osteko Palestina eta egungoa lotzen ditu Shibliren eleberriak, bi garai eta min bera. Halabeharrak elkartzen ditu gertakariak eta pertsonaiak, gatazkak, azken finean, eta haien bidez ekartzen du argitara nola egin duen aurrera kolonizazioak, nola itxuraldatu diren mapak, nola ordezkatu hizkuntzak eta galdu paisaiak. Hots, ikusarazten du herri baten desagerpena nola identifika daitekeen dokumentu eta museoetatik at.

Bi ataletan banatzen da kontakizuna. Lehenengoan, 1949an Negev basamortura Egiptoko muga zaintzera bidalitako destakamentu militar baten egunerokoa azaltzen da. Ezerezaren erdian, ofizial israeldar baten errutina errepikakorra kontatzen du: bero itogarria, dunen arteko esplorazioak, soldaduek bete beharreko aginduak, urruneko txakurren zaunkak. Monotonia horretan, detaile txiki batek eusten dio tentsioari: zomorro batek eragindako zauria eta ofizialari areagotzen ari zaion zornea. Estilo lehor eta geldoaren bidez, normaltasunaren baitan txertatzen du jazarpen militarraren bortizkeria: beduinoen aurkako segadak zein neska gazte baten bortxaketa eta erailketa.

Isildutako gertakari horrek, kasualitatez, jakin-min handiko emakume baten arreta pizten du. Liburuaren bigarren zatiak, beraz, jazotakoa ikertzeko bidaia du ardatz. Kontakizunak erritmoa hartzen du orduan, egunerokotasuna jada ez da errepikakorra, baizik eta ezusteko kontrol, mehatxu eta erasoz betetako biziraupen hutsa. Ahots arin eta zalantzatiaren bidez, okupaziopean bizitzeak sortzen duen antsietatea salatzen du Shiblik atal honetan. Izan ere, arauen arbitrariotasuna, inposatutako mugak errespetatu beharra zein militarizazioaren tentsioa agerian jartzen ditu protagonistak, salbuespenezko egoera bakoitzera egokitzeko ezintasuna erakustean.

Liburuak eite zirkularra hartzen du apurka-apurka, irakurlea bi kontakizunak konektatzen dituzten detaile xumeez ohartu ahala. Ahanzturan geraturiko istorioaren bila, protagonista bera isilpean geratuko ote den ezin jakin, azkenerako, keinurik inuzente eta ezdeusenak ere dena alda baitezake.

Azken kritikak

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Asel Luzarraga

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak