kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Beldurra bera zaldi / Bixente Serrano Izko / Pamiela, 2002

Askatasunaz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2003-03-09

Beldurra bera zaldi, esaldi zaharra, beldurra akuilu baita, beldurra zentzumenen mugiarazle baita, beldurra bultzatzaile. Beldurrari buruz idazten du Bixente Serrano Izkok, baina ez bakarrik beldurraz, baita askatasunari buruz ere. Beldurra izan da aspaldidanik, nik dakidala Hobbes baino lehenagotik, Tuzididesengandik hona, pentsatzeko gaia. “Beldurra eta ni biok batera jaio ginen”, idatzi zuen Thomas Hobbesek. Egia da, Felipe IIaren gerraontzien mehatxupean jaio zela Hobbes, eta beldur horrek baldintzatu zuela haren bizitza osoa, halako moldez non “Leviathan” tratatuaren oinarrian beldurra dagoen; nola egin beldurrari aurre, hobe esan. Hobbesen iritzian beldurrak bultzatzen ditu gizakiak haien gaineko botere bat sortzera, eta hari ematen diote denek agintea beldurretik gordetzeko. Spinozak ere beldurrari buruz idatzi zuen, besteak beste.
Beldurra eta esperantza biak kateak, zioen, beldurra eta esperantza erabiltzen baititu boteretsuak mende dituenak are gehiago menderatzeko. Beraz, pentsamendu filosofikoak ez du saihestu beldurraren gaia. Bixente Serrano Izkok ere ez. Askatasuna, ongi ulertu badiot, beldur batengatik sortzen baita, naturak berak ematen digun beldurrarengatik. Gero, natura gainditu eta beldur asko sortzen dira. Eta beldurra gainditzean datza askatasunerako lehen urratsa. Pentsamendu klasikoak esaten baitigu, gizaki askea beldurrik ez duen gizakia dela. Baina zaila da askatasuna, zaila askatasunaz pentsatzea, beldurra baitiogu berari (Fromm, gogoan). Bixente Serrano Izkok askatasunaz hitz egiten du. Askatasuna ihes egitean datza, dio, eta arrazoi du, neronek ere askotan pentsatu izan baitut askatasuna hori besterik ez dela, etengabeko, amaigabeko, norabide gabeko ihesa. Spinozak, estoikoen modura, idatzi zuen gizon jakintsua libre izan daitekeela baita diktadura baten azpian ere. Barne askatasunaz ari zen, noski, baina nago barne askatasunik gabe ezin daitekeela askatasunaz mintzo. Askatasuna gauza desberdinak aukeran izatea baino zerbait gehiago baita. Askatasuna, errate baterako, aukerak ikusi ala ez, beti aukera bila joateko izpiritu eta nahia dugulakoan nago, idatzi du. Eta ados nago.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak