susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Biolinaren doinuak | Hitz egiteko modu bat »

Griot / Jon Arretxe / Elkar, 2004

Jon Arretxeren alderik serioena Alvaro Rabelli / El País, 2005-02-06

Griot esaten ei zaie Burkina Fasoko kasta berezi bateko kideei. Jon Arretxek bidaia egin zuen Afrika beltzera eta bertatik ekarri digu Griot bidaia-kronika.

Honekin, bihurtu da bidaia-liburuetara, bere aide seriora, nire ustez, eta beharbada beste askoren ustez, ondoen jorratzen duen arlora. Ez du bidaiaren beraren xehetasunik egiten, bidera irtendako jendearen erretratua baino. Horrela kronika biografia txikia bihurtzen da. Miseria gorrira eta bazterrera kondenatu ditugun burkinafasotar askoren bizitza zertzeladak, baita Afrikak erakarrita afrikar bilakatu diren europar bitxienak ere dira kontagai. Aisha, Issouf, Uliviero, Cisse, Sadou eta hamaika bat gehiago dira unea bizi baino ezin duen Afrika beltza. Afrikari geroa ukatu zaio, eta bere seme-alabak behartuta daude bizimodua ahal moduan irabaztera. Horretan burkinafasotar benetako griotak dira zuriei ahal dutena ateratzen.

Baina behartu, Europan eta Ipar Amerikan etorkina izatera behartu egin ditugu. Orain Afrika beltz horren zati bat gure artean bizi da, bazterrean bizi ere, baina gugan eragina izango dute. Nabarmen-nabarmena da liburu honetan mundu bi hauen kontrastea. Han txirotasunik gorriena, baina hemen aberastasunak bizi-poza eta jendearen arteko harremana tragatu du, oraindino Burkina Fason eusten zaion bizi-poza. Imajinatzen dituzue hemendik lasterra hemengo urne afrikar euskaldunak bide bazterrean Jon Arretxeren bizikleta noiz pasako galdetzeko. Nazara! Afrikan zer berri?