kritiken hemeroteka

8.280 kritika

« | »

Walden / Henry David Thoreau (Danele Sarriugarte) / Katakrak, 2021

Laku bat munduan Asier Urkiza / Berria, 2022-01-09

Henry David Thoreauren klasikoa ekarri du euskarara Katakrak argitaletxeak, Danele Sarriugartek itzulia. Bi urte pasatxo —1845etik 1847ra— igaro zituen filosofoak Walden lakuaren ondoko etxola batean, Concord bere jaioterritik hurbil, Massachusettsen. 1854an kaleratu zuen garai horretan oinarritutako liburua. Nekez sailka daitekeen obra bat da Walden, saiakera eta kronika uztartzen ditu, gai ugariri buruzko gogoetak egunerokoaren kontaketarekin tartekatuz. Hainbat ataletan bereizia dago, batzuk mardulak, laburragoak besteak. Beharbada, komeni da Antonio Casado da Rochak hitzaurrean proposatutako irakurketa ibilbideari jarraitzea, hartara lehenengo atala —Ekonomia deritzona— trinkoegia suerta ez dadin, horretan heltzen baitio autoreak bere esperimentuaren alderdirik teknikoenari —etxolarako materialak, gastuak, janaria…—. Edozein kasutan, beste zenbait lanekin gertatu bezala, nahierara irakur daiteke, biltegi izugarri eta ordena finkorik gabekoa denez. Gainera, tarteka berrirakurtzeko modukoa ere bada, inoiz agortzen ez diren liburu horietakoa da eta.

Ezin konta ahala norabidetan hedatzen da Thoreauren esperientziaren oihartzuna. Loturarik argiena ekologismoarekin egin daiteke, gaurkotasun erabateko mugimendua izanik berau. Thoreauren ekologismoa, halere, ez da naturarekiko harremanetara mugatzen eta bere pentsamoldeari ere badagokio, hots, ikuspegi holistikoari. Autorearen pentsaera ekologista jardun intelektual integralaren aldeko apustua da, jakintza mota askoren gurutzaketan oinarritua —biologia, geologia, geografia, ekonomia, filosofia, teologia—. Teoria eta praktika banaezintzat jotzen ditu Thoreauk, bien bat egitean konkretizatzen du abstrakzioa. Sarritan kontrako bidea ere egiten du, hau da, egitate zehatzetatik abiatzen da bidezidorrik ilunenetan. Era berean, ohartarazpen bat ere bada Walden, etengabeko mugimenduari eta denboraren abiadura zorabiagarriari galga ezarri eta gure inguruari bezainbat geure buruari begira jartzeko gonbita.

Kapitalismoaren garai loriatsuan bizi izan zen arren, ordurako ohartua zen Thoreau produkzio-sistema horren eta bizitzaren arteko bateraezintasunaz. Ingurumenaz gain, gizakiaren barrunbeak ere esplotazioaren kalteak nozitzen dituela deitoratzen du behin baino gehiagotan. Kontsumismoa, alienazioa, merkantilizazioa… gaitz horiek eta gehiago seinalatzen ditu Concordeko maisuak, ahoan bilorik gabe. Bestalde, bitxia da Walden-etik maiz nabarmendu izana norbanakoaren askatasunaren aldarria; Thoreauk, ordea, kutsu kolektiboa ematen die bere ekarpen gehienei, komunitatearen garrantzia azpimarratuz: “Bizibidea aurrera ateratzea, elkarrekin”. Liburuaren asmoa bera, izan ere, irakurlearengan eragitea da. Azkenik, Danele Sarriugarteren lana aipatu beharra dago, autorearen prosa kementsua eta gogoeta zein hitz-joko zoliak bikainki ekartzeagatik. Izugarri eskertzen da, halaber, erreferentzia ugarien zehaztapena. Liburu monumentala da Walden, laku-leku batetik kosmosa harrapatzeko adinako apaltasunez idatzia.

Azken kritikak

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Zakur zaunkak
Iñaki Irazu

Hasier Rekondo

Bufalo guztiak
Juanra Madariaga

Paloma Rodriguez-Miñambres

Independentzien eguzkiak
Ahmadou Kourouma

Jon Jimenez

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Asier Urkiza

Zirriborroak eta gero
Askoren artean

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak