kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Mugi/atu / Beatriz Chivite / Pamiela, 2019

Aldian behin hartzeko pilulak Aiora Sampedro / Berria, 2020-01-26

Joan den hilabetean museo bat bisitatu nuen lagun batekin. Arte garaikideko museo bat, ready-made artefaktuak eta koadro espresionistak tartean-tartean gurutzatzen diren horietako bat. Ready-made arte eraikuntza postmoderno horietako bat museoko sabaitik zintzilik jarritako koloretako mâché paper hari batzuek osatzen zuten; halako batean, bikote maitemindu bat obraren erdira sartu, eta museoa bisitatzen zebilen beste turista bati eskatu zioten, oroigarri gisa, argazki bat ateratzeko. Laguna eta biok eztabaidan aritu ginen tarte batez, pasartea obraren desakralizazioaren adibidetzat, edo are heriotzatzat, har zitekeen adostu ezinik. Kontua da Beatriz Txibiteren poema-bilduma hau irakurtzean egoera hura gogoratu dudala, artefaktuaren eta gizakiaren arteko muga lausotzen delako.

Idazle nafarraren lanean, lehen begiradan, aparteko aipamena merezi du Pamiela etxearen edizio lanak, Txibitek berak moldatutako irudiekin atondua. Autoreak poemen artean han- hemen txertatu dituen irudiek hitzak osatzen laguntzen dute, behin eta berriz agertzen baitira gizakiaren eta inguruaren arteko haustura, forma desordenatuek eta irudi etenek ordezkaturik.

Mugi/atu deitzen da Pamielak argitaratu duen Txibiteren azken poema liburua. Izenburuak aditzera ematen duen gisan, mugimenduarekin eta hura saihesten dutenekin du zerikusia lanaren osotasunak. Argitaletxeak kontrako azalean azaltzen du egileak 2016tik aurrera Eslovenian mugei eta migrazioei buruzko egitasmo poetiko baten harira egindako egonaldi baten emaitza dela lana. Horixe izango da liburuko pieza gehienek jarraituko duten ildo nagusia, bata bestearen alboan agertuko dira askotan munduan barrena dabilen lehen munduko hiritarra eta besterik ezean emigratzera behartuta dagoena.

Mugatzeari loturik agertuko dira mugimendu mota horiek, berdintzen dituena baino handiagoa delako bata bestearengandik aldentzen dituena (Zu ni bezala, Zuen ni-ak olerkiek igartzen duten moduan); horrela, ahots poetikoa bidaia introspektibo batera abiatuko da, kanpoaldeko egunerokotasuneko egoerak ikuskatu eta aztertzetik, hausnarrean, begirada bere baitara bilduko du, eguneroko une intimoetan murgiltzeraino. Hartara, Mediterraneoan itotzen ari diren migranteei egindako poema batetik, ahots poetikoa lehen pertsonan goizean goiz egindako moto bidaia bat kontatzera igaro daiteke.

Argitaratu dituen lanetan Mugi/atu laugarren alea izanik, antzematen zaio poetari aurreko lanetan obsesionatzen duten motiboen agerpena honetan ere bai: harremanen hauskortasuna, etengabeko bidaia, hiriaren presentzia… Aurreko lanen bidetik jarraitzen du poemen eraikuntza formalak ere; laburtasuna dateke bertso-ahapaldien ezaugarririk behinena, nolabaiteko hustasuna gailentzen dela hizkien artetik, poetarentzat isiltasuna hitzak baino presenteago balego bezala.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak