« Fakirraren ahotsa | Interesgarri jartzen »
Maitatu zure egunak / Pako Aristi / Erein, 2018
Enfasirik gabe leun Igor Estankona / Deia, 2019-01-19
Pako Aristiren azken aldiko poema liburu bakoitza aurrekoaren bidetik doa, beti aurrerago doa, sakondu egiten du ideia nagusi batean: ideiak eta pentsamenduak dira, hain zuzen, gure benetako izatea ikusten uzten ez diguten smoga. Berriro poemategi perfektu bat moldatu du material eternoekin.
“Geurekiko urruntasunak/ sorturiko zauriak/ gorputzean elikatzen dira,// eta munduan egotearen/ zirrara bera da/ ebakirik zornetsuena.// Zerbaiten barne izan nahia,/ eta zerbait gure parte,/ bizitza bat horren eske.// Bakardadea, aparra, oilarra/ inorenak ez direnean./ Izan dira, aski dute horrela,/ guk bezala”. Misterioa eta testuen biluztasuna
Desikasiz hurreratzen gaitu “Maiatatu zure egunak” honetan (Erein, 2018) Pako Aristik muinera. Eta muina da oraina, instantea. Zer daukagu, bada, horixe ez bada?
Natura ikusgarri eta amultsu bezain beldurgarria dakar Pako Aristik liburuaren hastapenean. Ikusi eta sentitu egiten ditu irakurleak idazlearen ikuskariak. Eta liburua aurrera doa gero haikuak ere ez diren hiru ahapalditako haiku faltsu horiekin, egia diotenak, bestalde.
Eta forma poetiko zahar horrekin, paradoxa bada ere, Pakok gaztigatzen digu gaurko egun hauek baino ez dauzkagula. Harago dagoela izango ez dena: “Unean eder zena/ higatzen baita gero”. Eta atzerago, ostera, izan ez zena: “Oroimen uste dugun oro/ ez ote asmatua,/ edo, nork daki,/ beste bizitzaren batetik/ iritsitako adabaki?”.
Nor edo nork pentsa lezake Pako Aristi elokuentea, politikoa, nobelagilea, Tao-ra emana jartzen dela poesiarekin. Baina, egia esan, diskurtsoan badago batasun bat, autoreak polemika maite duen bezala maite du ibaiaren ur geldia, gerra bezain beharrezko deritzo bakearen arteari. Biak dira bat, Sun Tzuk esango lukeen legez. Eta Pako Aristiri txinatarraren esaldi bat datorkio ondo, bere poesia definitzen du: “gudari zuhurra da irabazi bakarrik ez, gainera sinpletasunez irabazten duena”.
Sinpletasuna baita, eta ez beste ezer, obra honi batasuna ematen diona. Enfasirik gabe doa dena, diskurtso lasai eta eguneroko apunte itxuraz arrunten artean. Eta itxuraz arruntak diren gai prosaiko horiek dira hain zuzen emozio sakon bat eragiten dutenak: zeru bat, heriotza bera, bidezidor bat gauean ilargiak bustia… niri behintzat poema hauek bete egin dizkidate bihotz begiak, badute finezia bat maisuaren lumak bakarrik eman dezakeena: “Lehen loreak ere ikusi ditut,/ hiru lore lotsati/ San Anton mendiko/ bankuaren azpian/ (…) / Gaur denetik ikusi dut:/ Begiak bete dizkidan egun bat/ oparitu dit harridurak”. Lezioa hauxe litzateke, finean: “Maitatu zure egunak:/ laster desagertuko dira./ Maitatu zure orduak, minutuak,/ zeruak eta neguak./ Zu asko ohartu gabe/ iragaten dira,/ pentsamenduetan galdurik/ zabiltzan bitartean”.
Maiz aipatzen du Pako Aristik adimena, zeharka ageri da zerebroa. Baina buru hori ez da ikasita datorrena, aurre-juzkuz betetako pentsamendu epai-emaileak dakartzana. Hemengo “harridura” edo “gogoa” edo “irudimena” bestelakoak dira, ez dira harritzen ezertaz. Berdin onartzen dute udaberria zein udagoiena, bizitza zein heriotza. Agian ez dagoelako eurentzat udaberri edo udagoienik, bizitzarik ez heriotzarik, une honetaz landa.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera