kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Lapur banden etika ala politika / Joseba Sarrionandia / Pamiela, 2015

Plaza hutseko politika Ibon Egaña / Deia, 2016-02-13

ETAk armak behin betiko utzi izanak euskal letretan zabaldutako zirrikituen artean akaso ez da txikiena borroka armatuan inoiz engaiatutako idazleen egia eta ideia politikoen berri izateko aukera, Mikel Antzaren azken lanak edo Sarrionandiaren hau lekuko. Egia da Sarrionandiak orain baino lehen egin duela gogoeta politikaz, naziogintzaz edo borroka armatuaz; baina sarrienik paradoxa, sinbolo edo metaforen forman emandako ideiak anbiguotasunerako tokirik uzten ez duen saio-testuan bildu ditu orain.

Lapur banden etika ala politika saio laburrari ekiteko, iraganera jotzen du Sarrionandiak frankismoaren amaierako giroa oroitu eta belaunaldi hura konpromiso politikora eraman zuten motibazioak gogoratzeko (igoalitarismoa, askatasuna…); idealizatutako gaztaroaren gomutatik ekiten dio azken berrogei urteotako euskal politikaren bilakaera aztertzeari, egungo egoeraraino iritsi arte. Utopiak gobernatutako gaztaro hartatik, oraingo politikarako ere eredugarritzat duen zerbait berreskuratzeko proposamena egiten du egileak: batzarra, bilera. Alderdi politikoari edo norbere taldeari eustea xede bihurtzen duen demokrazia mendebaldarraren aurrean, demokraziaren 0 gradura, jatorrira itzultzea proposatzen du idazleak, plazan batzen diren herritarren irudira.

Izenburutik hasita, bi etika-mota kontrajarri bereizten ditu Sarrionandiak, izan ere: lapur banden etika (talde-interesak gidatutakoa) eta interes komuna bilatuko lukeen etika politikoa. Bietan lehena egiten du azken urteetako euskal politikaren kalteen errudun, oinaztar eta ganboatarren arteko borroken bertsio gaurkotu gisa aurkeztuz euskal politikako eta jendarteko hainbat haustura; erruduntzat du orobat biktimismo orokortua. Hitzen ondoezan Euskadiko Ezkerraz idatzi zuen hura (“nahi ez genuen ia guztia lortu dugu”) hedatu eta asumitu egiten du, autokritika-jardun eskergarrian.

Iragana ez ezik, orainaldi politikoa pentsatzeko eta ekintzarako hainbat gako ere ematen ditu Sarrionandiak; horretarako gutasun politikoak, subjektu kolektiboak bereizi beharra ere proposatzen du, eztabaidagarrienetakoa eta aldi berean interesgarrienetakoa izan litekeen banaketa proposatuz: euskal hiztun-komunitatea, nazio politikoa (euskal hiztunez harantzagokoa) eta politikaren subjektua (erabakitzeko eskubidea eta demokrazia ardatz lukeena, hizkuntzaz eta naziotasunaz gaindi).

Oraintsuko ezkerrari begira jarrita, bestalde, iraultzarako tarterik ez du ikusten egileak, eta behetik goranzko politikan eta bizimodua politizatzean ikusten du ekintza politikorako aukera. Euskal pentsamendu politikoa estatugintza eta hegemonia bezalako ideietan ardazten ari denean, eskertzen dira Sarrionandiarena bezalako proposamenak, politika eta demokrazia zentzu errotikakoan pentsatzera garamatzatenak. Zangoak lokatzetan sartuta eta distantziak argitasuna emango balu bezala, analisi interesgarria ez ezik azertatua ere eskaini digu Sarrionandiak, zeresana eman behar lukeen saio labur eta trinko honetan.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak