kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Tundra / Igor Estankona / Susa, 2002

Plazerez tundran zehar Andolin Eguzkitza / Euskaldunon Egunkaria, 2002-12-03

Hiztegiek diote eskualde polarretako estepa-belardia dela tundra. Eta irudiak orduan amaigabekotasunezkoak dira, larre latz eta eskasekoak, eta hotza, berebiziko hotza. Eta halakoak, hain segur, sekulan ere ez naizelako orain gutxi arte tundran barrena ibili. Baina egunokaz ezagutu dudan tundra osterantzekoa izan da, gozoa, argia, bidezidorrez betea, eta bat ere laua ez, ibili naizen tundra Arratian baitauka sustraia, haran horretako Artean izan ere, hangoa da eta Igor Estankona, tundra berezi horren sortzailea. Hala baiteritzo Susarekin orain hilabete atera duen poemategiari.

Nik neuk beti pentsatu dut poema-sorta baten hiruzpalau olerki on aurkituz gero, sorta hori arrakastatsutzat jo daitekeela, bestela eman arren ez baita erraz esangurakor, ireki eta zirraragarri gerta daitekeen poemarik idaztea. Horregatik gertatzen zaizu egundokoa poema-bilduma bat, behin eta berriro zimiko egiten dizuna, baina poza eta betetasunezko sastadez, Eliot-ek zioen bezala, mundua beste modu batez ikusteko eta ezagutzeko aukera etengabe ematen dizuna, eta inoiz irudikatu ez duzun eran gauzak begiratzeko parada agertzen. Eta halakoa da Igor Estankonak eskaini digun Tundra liburua: liburu aberatsa, betea, behin eta berriro ustekabean uzten zaituena. Olerki batean bai, eta hurrengoan ere bai, halako eretiez gozarazten dizuna. Zeintzuk liburuek —ez poemek— sortu didaten tamaina bereko plazera pentsatzeko ahaleginetan, gutxi heldu zaizkit burura, eta bat behintzat zalantzagabekoa Luis Berrizbeitiaren Eremu karroinduak.

Izan dadin herri-literaturaren murmurioa dakarkizuten poemak, hala nola Norabidea gara izenekoak, non Lekukoa-k eta Ezjakina-k erritmo perfektuarekin hodeiertzean amaituko edo den bizitzan aurrera egitea besterik ez dagoela agerian uzten dizuten. Izan dadin ondoan agertzen den Bigarren forma deritzon poema betegarria. Zeren zer esan daiteke Ulises-en istorioa ostera ere kontatzen duen olerkiaz, baina zantzu berriak eskaintzen dizkizunaz? Edo Luisa Bilbaok, beraren izeko zenak, Mari ikusi zuen gertakaria kontatzen duenaz, “azunbre bat burdinazko elai dabilen [bitartean] teilatupean”? Edo “neguan haritza tximiniatik gora basora itzultzen den bezala,… zeruari kupula deitzea erabaki” eta berton dagoela diotsun poetaz?

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak