kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Wagner auziaz / Hedoi Etxarte / Jakin, 2015

Wagner auzitan Igor Estankona / Deia, 2015-10-03

Jesusen eta Napoleonen ostean Richard Wagnerri (Leipzig 1813 – Venezia 1883) buruz idatzi da liburu gehien. Musikako titana da. Baina Wagner ez da konpositore bat gehiago Mendebaldeko musikan. Iraultza artistikoaren eta iraultza politikoaren arteko kate-begi birtuoso bat izan zen, gerora Maiakovski, Malevitx, Pound edota Brecht izango ziren mailatik haraindi. Hala diote Jakin-ekoek eurek Wagner auziaz aurkeztukeran: “Wagnerrek musika jantziaren inguruko guztia problematizatu, aztertu eta politizatu zuen: artearen sozializazioa, eszenaratzea, antzokien barne antolaketa, antzeztearen errituak, konpositoreen arteko ika-mikak, burgesiak hegemonia zuen ikuskizun eredua, interpretazioa, akustika, libretoen zentzua, lanen iraupena”. Europako musika klasikoa errotik aldatu zuen. Idatzi zuen Tristan und Isolde lana musika modernoaren hasieratzat jotzen da.

Wagnerren figura hobeto ezagutzeko balio duen liburua paratu Hedoi Etxartek, eta bide batez Europaren arimaz jardun du. Lau ahotsen bitartez hurreratu da Hedoi figura handira. Robert Wangermeé, Catherine Clément, Slavoj Zizek eta Alain Badiou dira lau ahotsok, eta autoreetako bakoitzaren prismak eta interpretazioek aberasten dute saiakera. Wagnerri buruzko lau ikuspegi horiek lau angelu hartzen dituzte: soziologiarena, feminismoarena, testuaren azterketa bera, filosofiatik egindakoa eta politikarena.

Liburuko lehen testua, Robert Wangermeérena, musikologo batena da, musika klasikoa XIX. mendean zer den azalduz, kontserbatorioak zelan ugaltzen diren aztertuz, merkatuaren eragina noiz igarri zen ikusaraziz… Bigarrenik, Catherine Clementen artikulua, operaren historiako libretoen azterketaren emaitza da. Generoaren ikuspuntutik, Clementek dio Wagnerren operetako libretoetan emakumeek jakintzaren rola betetzen dutela eta gizonezkoek, ekintzarena.

Hirugarren artikulua, Slavoj Zizekena, fan batena da, filosofo Wagnerzalearena. Eta azkena sakonago doa, Alain Badiouk Wagner tratatzen baitu du auzi filosofiko gisa.

Konpositore, orkestra zuzendari eta poeta alemaniarrak erromantizismoaren garai estetikoki mugitua bizi izan zuen. Bere musika konplexua da, armonia aberatsekoa eta orkestazio handikoa. Leitmotivak erabili zalea zen: pertsona, leku, ideia, argumentu edo ezaugarrien aldagai melodikoak zituen xede.

Etxartek uste du Wagnerrek zenbait zirkulutan izan duen izen txarra arean funtsgabea dela, eta besteak beste “antisemita izatea” leporatzen zaiola arinki, kontuan hartu barik antisemita zela antikristaua zen bezala, antisemita izateak Bigarren Mundu Gerraren aurretik zuen zentzuan. Liburuak, horregatik, ikuspuntua aldatzeko balio du. Wagnerrek, finean, mahai gainean jarri zituen zenbait gai, gaur egun ere kapitalak direnak: kultur politikak nolakoa izan behar duen hausnartzeko ere “ezinbestean jo behar dugu Wagnerren obrara; operak idatzi ez ezik, operari buruzko gogoetak egin zituelako, areago, opera politizatu zutelako, eta ordura arte emantzat hartzen ziren hainbat konbentzio zalantzan jarri zituelako”.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak