« Pertsonaia aitzakia | Sormena eta egia, zuloak estaltzeko »
Koldar hutsa zara / Aritz Gorrotxategi / Erein, 2015
‘Gu’-tik ‘ni’-ra Ibon Egaña / Deia, 2015-07-18
Banakoaren eta kolektiboaren arteko talka, ni-aren eta gu-aren arteko gatazka da ziurrenik mendebaldeko nobelaren gai nagusietako bat, eta horixe hartu du ardatz Aritz Gorrotxategik bere laugarren nobela ontzeko. Gu baten kontaketari heldu dio donostiarrak, Peru protagonistaren ni-aren ikuspegitik, bien kontrastean sakonduz pixkanaka eta ni-an zentratuz gero eta gehiago.
1990eko hamarkadaren erdialdeko Donostia da kokalekua, eta taldea, berriz, Krapula izeneko tabernan biltzen diren hogeita gutxi urteko gazteek osatzen dute, unibertsitate-ikasleak eta pretentsio literario-artistikoak dituztenak batzuk. Halakoa da Peru, Euskal Filologiako ikaslea, idazlegai frustratua, Nietzsche-ren irakurlea, utopiekiko eszeptiko xamarra eta ezinbestean taldearekiko jarrera anbibalentea duen gaztea. Haren ikuspegitik eta lehen pertsonan ezagutuko ditu irakurleak gazte-taldearen egunerokotasuna eta eztabaidak: sexu eta bikote-harremanak, literaturaren eta artearen inguruko solasaldiak, eta baita gai sozio-politikoei buruzkoak ere. Laurogeita hamarreko hamarkadako Donostian, izan ere, paisaiaren parte dira lazo urdinak, kale borroka, Y taldeen kontrako errepresioa edo liburu-denden harrikatzeak. Taldean nolabaiteko onarpena duen indarkeria politikoarekiko kritikoa da Peru, eta horrek darama, besteak beste, taldetik gu-tik apurka urruntzera.
Nobela aski korala da Koldar hutsa zara, belaunaldi baten testigantza jaso nahi duena. Eskertzekoa den hurbiltasun eta sinesgarritasunez birsortu du garaia Gorrotxategik. Haatik, koraltasunak hein batean nobelaren kaltetan jokatzen dutela egingo nuke, pertsonaien, harien eta gaien ugaritasunak haietan behar beste barneratzea eragozten baitute maiz. Gai askotarikoei buruzko gogoetak tabernako lagunen elkarrizketen bidez txertatzen dira liburuan sarritan, eta narratzailearen ahotsean beste batzuetan. Zenbaitetan, justifikazio narratibo ahulekoak iruditu zaizkit hainbat gogoeta, egileak pertsonaiei hainbat gairi buruz hitz eginarazi nahiko balie bezala.
Eleberriaren bigarren atalean, gu-tik ni-ra egiten du narrazioak, eta 20 urte beranduagoko, gaur eguneko Peru da mintzo dena, institutu bateko irakaslea, aita ustez monogamoa. Gaztetan eszeptikoa izandako gizona nihilismotik gertu dago orain, sexuan eta haragian baizik federik ez duela. Klase ertaineko gizon heterosexualaren dekadentziarena da bigarren ataleko Peruren ahotsa, lehenengoan baino markatuagoa eta pertsonalagoa. Hariak eta gaiak mugatuta eta ahotsari sendotasuna emanda, bestelako trinkotasun bat irabazten du nobelak, nahiz eta batzuetan ahotsa inpostatuegi egin zaidan, tradizio literario jakin bati lotuegia.
Edonola ere, garai baten memoria ikuspuntu etiko eta politiko jakin batetik berreskuratzeko ahalegin interesgarria da Gorrotxategirena, malda gorarik gabeko irakurketa bizia eskaintzen duena, gainera.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez