« Nobela ote? | Hiria eta ezkontza »
Jururu / Jose Enrike Urrutia Capeau / Pamiela, 2015
Kubako bizitza Javier Rojo / El Correo, 2015-05-30
“Jururu” da espainolak Kubara heldu zirenean lurreratu zireneko badiaren izena, eta izen hori berori hautatu du Jose Enrike Urrutia Capeauk bere narrazio libururako, bertan agertzen diren istorioak eskualde horretan kokaturik daude-eta. Izan ere, idazlearekin erraz identifika daitekeen narratzaile batek badia horren inguruan bizi den jendearen bizimodu arrunta erakusten digu. Istorio hauek, bestalde, benetakoak balira bezala aurkezten dira eta, egia esan, irakurleak ez du ahalegin handirik egin behar narrazio hauetan kontatzen zaizkionak sinesteko. Turisten neurrian eta hauen apetak asetzeko eraiki den mundutik urrun, Urrutia Capeauren narrazioetan askotan parke tematiko baten itxura duen Kuba horren bestaldean dagoen errealitatea erakusten da. Narrazio hauen ardatzak pertsonaiak dira, beti ere duintasunez (eta askotan harrotasun punttu batez ere) bizirautea helburu duten pertsonaiak. Pertsonaiek ez dute balentria handirik egiten, baina beren apaltasunean eta egunerokotasunean epikako heroiak bezain handiak izan daitezke, Hemingway-en “Agurea eta itsasoa”-n edota Walcott-en “Omeros”-en agertzen direnen antzekoak. Itxaroten ematen dute bizitza gehiena, ezer itxaroten egongo ez balira bezala, itsasotik eta trapitxeo txikietatik (pikareskatik ere badu liburu honek) bizimodua ateratzen duten bitartean, edaten eta lagunartean hitz egiten.
Heroi apalen mundu horren berri emateko Urrutia Capeauk ahozkotasunetik hurbil dagoen kontamoldea hautatu du. Eta kontamolde hau azpimarragarria da, ahozkotasuna hizkuntza aldatuta mantentzea ez baita batere erraza. Ahozko narrazioaren kutsua du liburuak, eta ekialdeko euskararen oihartzunak dituen hizkera batean Kuban ohikoak diren hitzak tartekatzen dira naturaltasun osoz, narrazioaren ilusioa ia inoiz apurtu gabe.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez