kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Beltzuria / Ixiar Rozas / Pamiela, 2014

Beltzuria Jose Luis Padron / Bilbao, 2014-11

Emakume bat hondartzatik paseatzen doa, zeruan txingorraren aurreko zeru beltza dago, eta itsas ertzean lasaituta, emakumeak, emakume helduak, bere ahoaren eta ahotsaren indar guztiarekin, halako batean, esaten du: “A ze beltzuria datorren!”.

Irudi horrek hitz hori ahoratzen duen unean hasten da Beltzuria (Pamiela, 2014) Ixiar Rozasen liburu kaleratu berria. Gero, idazleak irudi hori beste irudi batekin elikatuko du, eta da jadanik desagertu den ahots batena. Desagertu den ahots hori Franzisko Elizalde Xamuio etxalartarrarena da, XIX. mende bukaeran jaioa, 1921. urtean Marokoko gerrara Pasaiatik abiatua, kaleko bertsolaria eta Rozasen aitona zena.

Beltzuria ez da, ordea, emakume heldu baten istorioa, ezta bertsolari baten istorioa ere, ahotsaren espazio politikoaren eta estetikoaren gogoeta baizik, eta gogoeta hori egiteko, Ixiar Rozasek hainbat bizitza istorio eta irudi zeharkatzen ditu, edo hobe esanda, bizitza istorio eta irudi horiek idazlea zeharkatu dutelako idatzi du liburu honetan ahotsaren espazio politikoari eta estetikoari buruz.

Idazlea Etxelarrera abiatuko da honako bi gauza hauen bila: Xamuioren aztarna fisiko baten bila, eta gero beltzuria hitzaren arrastoan, desagertzear dauden hitzak bilatzera doa. Ahotsaren bilaketa horrekin, baztertua izan den ahotsaren gaia ikertzen hamarkada darama Ixiar Rozas, hain zuzen ere ahotsa, hizkuntza eta gorputzaren artean dagoen espazioa ikertzen. Orduan, liburu hau, beste urrats bat da bide luzeko bilaketa horretan.

Euskal Herriak dituen idazle interesgarrienetako bat da Ixiar Rozas niretzat. Beti izan ditut arriskutsua, bakarra, ezberdina, korrontearen aurkakoa den bere giza eta sortzaile izaerak oso gustuko, haren itzalaren jarraitzaile bizkorra izan naiz. Beltzuria liburuaren arabera, bizialdi osoko testuinguru eta egoera pertsonal, profesional zein sozial eta politikoaren oinarri sendoak ezarri dituela iruditzen zait. Zalantzarik gabe, aurreko bere lan guztien gainetik gailentzen den maisu lana, obra gailena da Ixiar Rozasen ibilbidean. Egilearen ahots funtsezkoena agertzen da Beltzurian.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak