kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Balizko erroten erresuma / Koldo Izagirre / Susa, 1989

Dinamita bustia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1989-12-27

Damutu famoso bat edo beste bada letren historia santuan. Burura datorkit “Tractatus” ezagun hura idatzi zuena, Wittgenstein jeniala. Ondoren, liburu hartan idatzitakoa gaitzetsi zuen erabat, eta handik aurrera alderantzizko liburuak idatzi zituelarik. Batzuek “Tractatus”a, gaztaroko-bekatua maiteago dute. Beste batzuek ez.

Koldo Izagirre ez da Wittgenstein, baina badirudi bide beretik dabilela, “Itsaso ahantzia”tik “Guardasola ahantzia”ra gaztaroko bekatuak ere. Mea culparik ez. Inork ez dio ordea Moscuko Prozesu aipagarri hartan egon zirenei eskatu zitzaiena eskatu, izan zirena publikoki uka zezaten eta beren buruari aurrerantzean izan zirena izango ez zirela mehatxa ziezaioten. Beren kabuz dena. Gogoeta sakon baten ondorioz, noski.

Damascorako bidea batzuekin eta besteekin damutuez betetzen ari zaigu. Murrua bota dutenean, murruaz baliaturik sistema autoritarioa ezarri dutenak hanka puntetan. Murrua bota dutelako bihotzean min dutenak hegaldaka. Baina inork ez die azken hauei traidore hitza leporatuko. Kontsekuenteak bait dira. Konturatu dira poesia balizko errota izanik beraiek direla kixote bakarrak.

Koldo Izagirreren liburua aitorpen-liburu gisa ulertu behar da, bere buruarekiko elkarrizketa etengabea, autodialektikoa, zer den eta non dagoen, betiko galdera metafisikoei, zer den eta non dagoen dakienetik erantzuteko saioa. Oso euskalduna bestalde. Gogo-ihardun kutsua dario.

San Inaziok ere marra bat trazatu zuen iragan eta geroaren artean, zaurien zauriez sendatzeko Loiolako etxera erretiratu eta erlijio-liburuak irakurri zituenean. Izan zena, gizonen arteko gerlari. Izango zena, arimen arteko gerlari. Irabazteko jaiorik, irabazteko biziko zen. Lurreko loriaren ordez, zeruko lori eternala.

Katexima-liburu gehiegi, heroe eta santuen istorio gehiegi gure artean. Jesucristoren Imitazionea. Bi saindu heuskaldunen bizitza. Poesiako desertutik hamar urtetan zeharko ibilaldia. Erreflesioa. Inor ez da ez dena. Bere haseran dago bere amaiera, nahitaez. Damaskoratuek ez dute T.S. Eliot maite. Ez dute beren iragana besterik maite. Hainbeste non publikoki deitoratzen duten.

Koldo Izagirrek Lauaxeta maite duen gisa: “Ezin hazaket maita afusilaturik besterik”. “Ezin zaitzaket maita gurutziltzaturik besterik”. Errepikatuagatik min dagi belarrietan. Eta negar egiten nuen gogo-ihardunetan.

Sakrifizioaren eta sofrikarioaren erlijioak sakrifizioaren eta sofrikarioaren poesia dakar: “Sufritzen dakigunok bakarrik bizi gara / Hemen ez dago lekurik / Oinazez zientzia bat egin dutenentzat”.

Oinazez oinaze oinazearen ibaitik.

Gogo-ihardunek ez ninduten sekula santan indiferente utzi. Liburu honek ere ez. Arrazoia du dinamita dela esan duenak. Arrazoia du. Dimamita da. Baina hainbeste ur eta ibaitatik pasata, dinamita bustia. Hitza besterik ez.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak