« Ezerk ere ez du axola | Krimenaren atzean »
Udazkeneko lorea / Xabier Etxeberria / Elkar, 2012
Udazkeneko lorea Ione Gorostarzu / Galtzaundi, 2012-09-21
Eta horrelaxe gertatzen da liburu honetako protagonisten kasuan ere. Mikel, Naroa eta Lucia dira pertsonaia nagusiak, berrogei urteren bueltan dabilen hirukotea. Gustuko lanik ez, ametsei uko egin izanaren hutsunea, errutina, beste baten itzalpean emandako bizitza… norberak ditu bere ezinak, eta gezurra baliatuko du horiek estali, edo, behintzat, eramangarriago egiteko. Bakoitzak bere buruari kontatutako gezurrak dira batzuetan, munduari esanak, bestetan. Liburuan esaten denez, ez omen da ona guztia jakitea, eta ez jakiteak, batzuetan, babestu egiten omen gaitu. Babes hori mugatua da, ordea; pisu hartzen du gezurrak, itolarria eragiten, eta zama horretatik askatzeko tentaldirik ere izango da, nahiz eta azkenean ezerezean geratu, egia ez baita, gehienetan, gezurra baino arinagoa.
Xabier Etxeberriaren bigarren bakarkako eleberria da honako hau, nahiz eta beste hainbat liburu eta eleberri ere idatziak dituen anaia Martinekin batera. Liburua pertsonaien arabera antolatutako kapitulu motzetan banatzen da, eta, hauetan, narratzailea ere aldatu egiten da. Mikel lehen pertsonan zuzentzen zaigu; Luciari dagozkion ataletan, berriz, narratzailea da, bigarren pertsona erabiliz, Luciari zuzentzen zaiona, eta Naroaren kontuak, berriz, hirugarren pertsona orojakile baten ahotsetik datozkigu. Gustatu zait kontalariaren aldaketa hori, nolabaiteko dinamismoa eta kolore aldaketa eskaintzan baitio testuari, nahiz eta distantziaren joko horrek gehiago gerturatzen gaituen Mikelengana, eta, Naroa, berriz, urrunxeago geratu zait niri, hainbeste ezagutu ez dudan sentsazioa edo utzi dit.
Liburuan zehar topatu ditut gauza interesgarriak; Luciaren pertsonaia, esaterako, eta honek ahizparekin daukan erlazioa, edo, hobeki esanda, halako obsesio moduko bat, gainditu gabeko min handi bat, minaren bidez sendatu nahi izan duena. Pertsonen arteko ezin ulertuak dira, izan ere, nobelako gai nagusi, maitasunak dena ez baitu erraz egiten. Izan ere, nobelako pertsonaiek elkar maite dute, baina, hala ere, harremanak bihurriak, sarri jasangaitzak dira. Edo agian ama, bikotea edo ahizpa derrigorrean maite behar hori bera da ezinak sortzen dituena.
Egoera batzuk behartu samarrak iruditu bazaizkit ere, hala nola gurpilarena edo bukaera, borobilegia, akaso, kontakizuna, orokorrean, ongi landua iruditu zait, eta, egilearen helburua gezurra zein egiaren zilegitasuna zalantzan jartzea bada, horretara eramaten zaituela uste dut.
Aspaldi esana da egiak min egiten duela. Baina galdera zera da, noraino da zilegi min hori, egiaren izenean?
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo