kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Zintzoen saldoan / Jon Alonso / Txalaparta, 2012

Ase gabe Ibon Egaña / Deia, 2013-01-26

Jon Alonsoren Camembert helburu liburu kutunetakotzat duen irakurle honek gogotsu hartu du iruindarraren nobela berria, besteak beste, 1998ko saiakera-eleberri hartako protagonista, Enekoitz Ramirez, berpiztu duelako kontakizun berrian. Baina agian espektatibak goraxeegi jartzeagatik beragatik, ez du erabat asebete Zintzoen saldoan lan berriak.

Interesgarria du nobelak abiapuntua: Ramirez, beste kide batzuekin batera, eliteko euskal sukaldarien jatetxeetan paloak ematen ibili da. Sukaldari bat hilik agertu dela eta erruduntzat joa, kartzelatik sartu-irten laburra eginda libre geratuko da, abokatu baten eskuzabaltasunari esker. Ezer ez da debalde, jakina, are gutxiago eleberri beltzetan, eta aske geratzearen truke sukaldarien munduan, eta orotariko jende-klasearekin nahastu beharko du protagonistak. Badu, beraz, bestelako parekotasunik nobela berriak Camembert helburu harekin, protagonistaz gain: kutsu poliziako eta beltzeko ikerketa baten aitzakian kultur esparru baten gaineko gogoeta eta kritika zorrotza bilatu du Alonsok batean zein bestean (arte garaikidearen esparrua batean, sukaldaritzarena bestean), mundu horien tripa ilunetaraino jaitsita.

Desberdintasun nagusi bat ere badakar, baina, Zintzoen saldoan honek Camembert helbururekiko, hots, oraingoa nobela beltzaren egiturari estuago lotzen zaion kontakizuna da, ez nobelaz mozorrotutako saiakera. Pisu handiagoa du tramak, beraz, erritmoa ere biziagoa du narrazioak, eta leku txikiagoa digresioek. Pertsonaien arteko elkarrizketak, esaterako, oso biziak dira, bikain eraikiak. Haatik, egileak hau nobela beltz soila dela esan badu ere, oraingoan ere ez dio uko egin orotariko gaiak narrazioaren harian josteari, gehienetan hausnarketa mamitsu, txinpartaz beteak eskainiz: egungo sukaldarien pretentsio artistiko eta goranahiez edo Bazkaltzaindiaz (Euskal karma-ko estilo satirikotik hurbil), ezleku antropologikoez nahiz maitasunaren eragin baltsamikoaz. Zintzoen eta gaiztoen arteko banaketaren faltsua eta aldakortasuna da nobelako motibo konstanteetakoa, dela pertsonaien gogoetetan, dela pertsonaien garapenean berean. Aitzitik, nobelaren tramatik gogoetetara maiz dagoen jauzi handiegian galtzen du nobelak, irakurle honen iritzian, sinesgarritasuna eta trinkotasuna. Ez zaio sinesgarri egin abokatuak eta Enekoitzek afari batean Euskaltzaindiaren ospakizun bateko menua edo Cunqueiro hizpide hartzen dituztenekoa, ez eta pistola baten mehatxupean, protagonistak Diario de Navarra-n eskela jartzeari buruz egiten duen bizpahiru orritako digresio ironikoa ere. Era berean, narratzailearen hainbat kezka —diglosiari edo literaturak gaurko gizartean betetzen duen lekuari buruzkoak, esaterako— Jon Alonso idazlearenak begitandu zaizkio, ez Enekoitz Ramirez pertsonaiarenak. Halaber, zenbaitetan istorioak eskatzen dituen bideetatik aldendu eta argumentua bihurritu egiten duela dirudi, egileak landu nahi dituen zenbait gairi lekua egiteko.

Gozatu dut, eta barre egin, Alonsoren gogoetekin. Gozatu dut, halaber, bukaera aldera, nobela beltzago bilakatu eta pertsekuzio eta guzti, generoari estuago lotzen zaionean. Baina tartean erdibidean geratu eta osagai ezberdinegiak plater berean eskaintzen zaizkigula iruditu zait, elkarrekin ongiegi lotzen ez direnak.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak