kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Zakilixut 1 / Antton Olariaga / Hordago, 1979

Gure dibagazio szientifikoak R. Etxezarreta / Egin, 1979

Zakilixut, zakili(npotro) Xut(beroa), pitilintente, passssssadenada, eta hemen ibili behar. Behin batean Euskadin akelarrea zan, hantxe ikusi nuen zakilixut dantzan (???), kirtentsuena zan bertako plazan, huraxe kirtena han kirtenik bazan.

 

Bizitza

Txirritak ere ba omen zuen jogailua (apareilua, herreminta, heldulekua) honela zion behintzat bere azken hitzetan Ustela bailarako auzo maistra izan zen ene aitaren izeba neska zaharrak, eta, haren eritziz beti, manejatzen ez zekiena ere ez ote zen, zurrutero galant famatuaren izena, beste horretan zituen habildade koxkor batzuek ere izkutatzeko erabili ote zuen, alegia, eta ondorengotzat periodiko saltzaileren bat edo beste utzi ote zuen, eta nik sinetsi, ez baita posible Txirritaren humorearekin bakarrik, periodikoen ilustraziorik gabe, horrelako pertsonaia izatea, eta zakilixutek duen kultura nonbaiten oinharritu behar da. Kontu izan gainera, Granzisko hil arte, Euskadi Herian nehork ez zuela periodikorik irakurtzen, saltzailea ez baldin bazen, eta hauetatik zinkuentaporzienak bakarrik. Orduan Kolditxu Izagirreren teoria, intuizioz betea baina azientifiko hutsa, neronek ere izenpetzen dut eta geroa lekuko, argumentazio aberats eta solidoagoz. Alors, a gisa de Konklusión: Zakilixut Txirritaren seme ideolojikoa ez ezik, bere seme natural, ilejitimo, bastardo, izkutuko eta klandestinoa izan zen. Txirritak egindako periodiko saltzailea. Ama, nire odoleko izeba hori edo beste neska zaharren bat izan ote zen? Hori beste galbae batetan irauli behar dugun hirina da, baina pentsatuko duzu, ba, zuk ere denak ez direla egun batetan esatekoak.

Noski beste ahaideak ere izango dituela, baina zeintzu diren ez da batere gauza garbia. Dena dela eta hau ere beste batetarako utziko dugu E. Knórr, L.M. Mujika, Txillardegi, Txelis, Lizundia, San Martin eta hauek ez dira honen odolekoak, hauek prezakilixutianoak dira, eta prezakilixutianismoa Larramendi eta Etxabe (ez dezimo eta ez Gregorio eta Juan Jose)ren odolekoak dira, orain sei mende Belokirretxe kantoria, poema petrikoarekin Herri Irratian hazi zen odola.

 

Zakilixut Euskakadi Heriko kultoen eredu (gehiegiegi)

Bai, bai. Kultus inter pares, kultoen artean primoa.

Esana dugu goian, maketagileek lana zuzen egiten badute behintzat (harrigarria litz-ateke), gaztetako bere kultur iturria, kultur zurrutadak (ez zirritadak) jo zituen tokia, zein izan zen. Periodikoak, noski. Egia da bera hau izkutatzen saiatzen dela, ez oftzioaren dishondrosoagatik, bere arbasoen lizunkeriagatik baino. Orain, berriz, garbi dago bere kultur iturria kalea dela, denonkrazia garaian sortutako akraziak promozionatu duen kalea. Kalea da absolutoa, kalea da alkoba, kalea urdaila, kalea kankartekoaren antsiak, kalea da oro. Honek periodikoak erabat baztertzen ditu, periodiku denak, ez du ezer irakurtzen, ez da EGIN ere, bestela beste adarjotze batzuk egingo lituzke, ez litzateke ez pasatuko Balendin Enbeitaren argazkia, Xalbadorren izena azpian jarrita. Mozkortzen denean bakarrik irakurtzen du eta bertan abangoardiako literatura bakarrik, Virginia Wolf Urre ta Bizkaia adibidez.

Bertsopapera mamiz eta azalez erabat transformatu du, eta bertsolari modernoaren funtzioa ere garbi betetzen du, eguneroko goseen alaitasuna azalduz.

Bere humoreak ere fintasuna hedatzen du nonahi, eta horrek merezi du puntuazioa bastokeriaren erreinu sanctisssimu honetan (begira aldamenera).

 

Politikoa

Aita bezalaxe politiko hau ere, aita fuerozale euskara zale, dale ta dale. Hau berriz indefinitua, independientea hil arte, haitzurrak eta palak mudatuko eztute, eskubia xaxatuz eta ezkerra zirikatuz. Ziriak ere lanak ematen baitizkio, eta hori entretenitzeko zerbaitetan enplegatu behar, ez bere buruarekin oheratzen bakarrik. OH Gurutze! Libra gaitzatzu ziri zorrotz terrrrrible honetatik, beti gu bustitzen ari baita, eskaini iezaiozu zure dontzellatasuna herriari, eman, eman, eman… eman iezaiozu narrutero dontzello horri ase dadin, utz gaitzala ortodoxoen pakean, pakean!!!! ppppaaaak k k k k k e ee ee AN, pakesnean!

Politiko bezala oso publikoa ez bada ere, diskrezioa baita bere birtutea, (oh! ah! eh! Urtzi) ez du alderdi poilitikorik sortu baina ustekabean, hor dago fenomeno soziologiko baten leader, zakilixutianismoa gorpuztu duen zerebro urdin bezala, nahiz eta gero berearen biktima izan.

 

Pertsonaia

Politiko publikoa ez bada ere, pertsonaia dela ezin Ukatu. Pertsonaia jator bat. Ioanes artzaia, Maisu Juan, Peru Abarka, Bautista Basterretxe, Jurgi Kapitaina eta abar ez bezalakoa. Scardenalli ia ezezagunaren parekoa, hauetatik literatura irakurtzen duen bakarra, gainera.

Pertsonaia hori sinbolo bihurtu da. Nori ez zaio botatzen “hi Zakilixut” agurra Ikasle alferrari, txorterogai frakasatuari, mutil zahar erratuari, porruzale hamarrotuari.

Noski pertsonaia frustratu bat dela ia humore beltze erabiltzen duena, baina euskaldunok noiz ez gaitu egin zoriontsu geure desgraziak. Horrela jasaten du Zakilik geure kezka eta ez behar guztien pisu alaia, egunen batean geuk suizidatuko dugun arren, eta damatuko ez garen arren. Hala ere, maiteko zaitugu, Bihotz bihotzez gure kristau maitea.

Oh Euzkadi!

Kaja Laboralean betiko erretratistak. Olariaga goseak hiltzen, eneeee! flakatuta aurkitu haut Antton, preokupantea duk, altxatzen al zaik? ia ba, ia ba.

eta zuei?

Neri?… Bejondeizuela (ixut!)

ez eros, ez irakur ZAKILIXUT, Euskal Herriko, tristerik alaiena.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak