« Jolasteko gogoa | Isiltasuna »
Lagun izoztua / Joseba Sarrionandia / Elkar, 2001
Sarriren azken fruitua A. de Amezaga / Bilbao, 2002-06
Durangoko aurreko liburu eta disko azokan aurkeztu zuten Lagun izoztua eta, inkestek iragarri bezala, liburu salduena izan zen. Hori bai, nobela erosi zuten guztiak autorearen sinadurarik gabe gelditu ziren: norbaitek ez badaki, euskal literaturaren idazle iheslariaren aurrean gaude.
Lan mardul hau (laurehun orrialde baino gehiago dauzka), Joseba Sarrionandiak (Iurreta, 1958) heldueltzat idatzi duen lehenengo nobela da, non hiru narrazio-hari josten baititu. Erbestea gai nagusia izango da hemen, hiru pertsonaien (Goio, errefuxiatua; Maribel; errefuxiatuaren postaria, eta Andoni, paper faltsuekin bizi den Goioren ikaskidea izandakoa) bidez.
Iradokizunak, gaiak, sinbologia, garaiak eta gertalekuak anitzak dira Lagun izoztua-n, eta baita paradoxak ere. Amagoia Ibanek idatzi duenez, “paradoxok ez dira berriak Sarrionandiaren idazlanetan, ezta ere liburu honetan ageri dituen umorea, gogoetarako gaitasuna, naturarekiko miresmena, herri ezezagunekiko eta zapalduekiko sentsibilitatea eta jardun erraz eta aldi berean sofistikatua”. 40 kapituluak gutun batek lagunduko ditu, 39. atalean Maribelek ia ezer irakurri gabe erretzen duen Andoniren gutuna, hain zuzen. Gogoratu nostalgiaren disdira nobelaren motore indartsuenetakoa dugula.
Kritika Sari Nazionala, euskara arloan, lortu du Sarrik liburu honekin aurten, galardoi polemikoa izan dena. Atzera begiratzerakoan, 1987an, poesia mailan, sari berdina lortu zuela konturatuko gara, Ni ez naiz hemengoa lanarekin. Komentatu da iheslari honi buruzko berri bakarrak bere liburuak direla (aurrekoak, irakurle despistaturen bat baldin badago: Izuen gordelekuetan barrena, Narrazioak, Atabala eta euria, Marginalia, Ifar aldeko orduak, Gartzelako poemak, Hnuy illa nyha majah yahoo eta Hitzen ondoeza).
Lagun izoztua irakurtzerakoan idazle ezagun honen esperientzia pertsonala burura datorkigu behin eta berriro, Joseba Sarrionandia iheslariarena, mundu honetan ezkutatuta bizi den autore ospetsu batena. Instant horretan ikusminak eraikitako galdera bat pizten zaigu: Non dago Sarri? Nola helbideratzen ditu lanak eta nor/nortzuk da/dira berarekin kontaktua duen/duten euskalduna/k? Ameriketan dagoela aipatzen da askotan. Ondo pentsatuta, bere egoera abantailatua litzateke autore anitzentzat: isolamenduagatik. Nahiz eta sorterritik urrun egon, distantzia medio gauzak desberdin (hobeto ala gaizkiago?) ikusten dira, eta sorkuntzari bidea zabaltzen zaio biziki. Bai, baina… esango du norbaitek arrazoiez, etxeratzeko desirak, urrun, indar handiagoz pizten dira.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo