kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Joan da negua / Mikel Ibarguren / Susa, 2011

Negutik Leire Lopez Ziluaga / Berria, 2011-07-10

Izenburu batek liburua laburbil dezake, edo beste zentzu bat eman diezaioke, guztiz ulergaitz ere suerta dakioke irakurleari. Kasu honetan, liburuak aipagai duen sasoiaren ondorengoaz ari zaigu, liburua bera ni poetikoaren negutik idatzita baitago. Gabriel Arestiren “joan zen uda / eta negua heldu da” hartu eta buelta eman dio egileak, Zea Maysen kanta baten laguntzaz; dena dela, esan dudan bezala, negualdiko poemak dira liburuan bildu dituenak, eta itxaropen printzak dituen arren, izenburuan bertan dago itxaropen zantzurik handiena, irakurriko duguna iragana dela esaten baitigu.

Mikel Ibarguren zestoarraren laugarren poema liburua da Joan da negua. 1996an argitaratu zuen lehena, Hemen gauak lau ertz ditu izenekoa, kartzelan idatzia, eta espazio horrek erabat markatua. Bigarrena, Deserriko karrikak, 2002an kaleratu zuen, lehen poema liburuan ageri zen deserrotzean gehiago sakonduz. 2007an, berriz, Irun Hiriko Kutxa literatura saria irabazi zuen Ahapetik* liburuarekin, poesia atalean; espazioek aurreko poema liburuetan zuten garrantzia galdu zuten sariari esker argitaratutako hartan, eta leku handia hartu zuen aurreko poema liburuetan ere funtsezkoa zen maitasunak.

Aurtengo maiatzean argitaratutako liburua lau ataletan banatuta dago, lehen atal biak hamazazpi poemaz eta azken biak hamaseiz osatutakoak; dena dela, ez dirudi atal banaketa egiteko irizpide jakin bat jarraitu denik. Liburuak batasun handia du gaien aldetik, bizitzaren alde ilunak —baita zenbait argi izpik ere— eta heriotzak markatutako poemak biltzen baititu; hala ere, badago bilakaera bat gai konstante horren barruan: hasierako poemetan abstraktuagoa da minaren iturburua, eta heriotza bera ere modu abstraktuan ageri zaigu, baina liburuak aurrera egin ahala, heriotza konkretuago egiten da, bereziki, minbiziaz hitz egiten diguten poemetan. Liburuan maitasuna da bizitzaren alde ilunari eta heriotzari aurre egiteko bidea. Horrenbestez, poemetako askotan zuka ari da ni poetikoa, eta zu hori maiteak osatzen du; batzuetan hurbilago eta beste batzuetan urrunago azaltzen da, baina bera da etsiaren aurrean aurkitzen duen heldulekua, baita niari entzungo dion kidea ere —poemaren barruan, jakina—. Bizitzaz eta heriotzaz ari da liburua, poesian behin eta berriro erabilitako gaiak, baina egileak lortu du ahots propio bat eraikitzea, tonu handiustekotik urrun. Lerro batean dioen bezala, “badakit txikiak direla zure egiak / eta agian ez dira egia bakarrak / baina zureak dira zureak”. Egia txikiak kontatzen dituen ni poetikoa berbera da liburuaren hasieratik bukaerara, eta, horri esker, ni identifikagarri bat sortzen da, errealitatetik oso hurbil dagoena. Horrez gainera, badira liburuan gizartearen inguruko kezkak ere, eta, bereziki aurreneko atalean, deserrotze fisikoaren ideia.

Formari dagokionez, gutxi dira 25 lerro baino gehiagoko poemak, laburrak dira gehienak, eta lerro luzeak nagusitzen dira, bertso librean emanak. Nabarmena da metaforen erabilera. Liburuak baditu zenbait irudi eder; esate baterako, “Ez diot nire buruari zutaz beste egiten utziko”, baina esaldi topikoak ere aurkitu ditut, hala nola “Denborak dena sendatzen duela irakurria dut” edo “Esperantza dela galtzen azkena diote”, ironiarik gabe esanak eta, beraz, xaloegi, nire ustez.

Liburuak maila nahiko onari eusten dio hasieratik bukaerara, nire iritziz, baina zenbait poema bikain falta zaizkiola iruditu zait, liburua biribiltzeko. Hala eta guztiz ere, liburu interesgarria egin du Ibargurenek, eta gustura irakurri dut.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak